اهمیت تراکم ساختمانی در کاهش آلودگی هوای شهر نمونه موردی: شهر اراک

شهرهای بزرگ ایران امروزه با مشکل آلودگی هوا روبرو هستند این شرایط باعث آسیب‌های جبران ناپذیر در سطح اقتصادی و سلامت شهروندان شده است. از عمده مسائلی که توجه به آن در سطوح مختلف شهر می‌تواند باعث خروج آلودگی از محیط شود، نحوه جریان حرکت هوا در بین ساختمان‌ها می‌باشد که این بخش تحت تاثیر ارتقاع ساختمان‌ها و حجم توده ساخته شده می‌باشد. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش تراکم ساختمان و حجم توده در یک محدوده بر میزان آلودگی هوا انجام شده است. در این مطالعه ابتدا نقشه پراکندگی آلودگی هوای (منوکسید کربن) شهر با استفاده از نرم افزار gis محاسبه گردیده است و سپس با استفاده خصوصیات مختلف ارتفاعی ساختمان‌ها در سطح شهر اراک به تحلیل نحوه عملکرد شاخص‌های مدنظر بر آلودگی هوا پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد ضریب افزایش میانگین آلودگی هوا نسبت به درصد تراکم ساختمانی در یک محدوده در شهر اراک برابر 0/013 می‌باشد و هرچه تراکم ساختمانی در یک محدوده بیشتر باشد میزان آلودگی در آن نیز بیشتر می‌شود. همچین ضریب حاصل از رابطه میانگین آلودگی هوا در یک محدوده و درصد حجم توده ساخته شده برابر 0/085 می‌باشد. هرچه نسبت توده به فضا در یک محدوده افزایش ‌یابد، میزان بیشتری از آلودگی در محیط می‌ماند. از آنجا که ضریب به دست آمده برای شاخص درصد حجم توده ساخته شده بیشتر از ضریب تراکم ساختمانی می‌باشد می‌توان چنین نتیجه گرفت که این شاخص می‌تواند نقش تعیین کننده تری در سنجش تاثیر تراکم بر میزان آلودگی هوای یک محدوده شهری داشته باشد.

the importance of building density in reducing air pollution of cities (case study: arak city)

iranian big cities suffer from air pollution which causes irreparable damage to the health of citizens. airflow is a significant parameter in removing pollution from urban spaces and is largely affected by the physical shape of the buildings’ environment. buildings’ height, density, and enclosure of open spaces are the physical factors that affect airflow of cities. in this research, first, the air pollution distribution map (carbon monoxide) of the city was calculated using arc gis software and then considering the different heights of buildings in arak city, the function of air pollution indicators was analyzed. the results showed that an increase of the average air pollution to the building density coefficient in an area in arak is equal to 0.013, which means increasing urban density reduces airflow in the environment and stabilizes air pollution. moreover, there is a significant relationship between the average air pollution in the area and the percentage of the built mass volume. the coefficient obtained from this relationship is equal to 0.085, which indicates how this index affects air pollution. it turns out that the higher the masstospace ratio in a range, the greater the amount of pollution in the environment. since the coefficient obtained for the percentage index of the mass volume is more than the coefficient of building density, it can be concluded that this index can play a more decisive role in an urban area.