تبیین نقش عوامل موثر بر تعلق مکانی در بافت‌های شهری (مطالعه موردی: بافت‌های قدیم، میانی، جدید و حاشیه‌ای شهر سنندج)

اهمیت ایجاد زمینه های دلبستگی به مکان وتقویت مولفه های موثر بر آن به ضرورت موضوع دلبستگی به مکان و شناخت عوامل تقویت کننده آن می افزاید. تحقیق حاضر که با هدف بررسی عوامل موثر بر ارتقای دلبستگی به مکان در سه مقیاس خانه، محله و شهر در بافت های شهر سنندج انجام شده است، دارای هدف کاربردی و ماهیت و روش تحقیق توصیفیتحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، 321 نفر از ساکنین بافت های چهارگانه سنندج است. دلبستگی به مکان و ابعاد آن، متغیر وابسته و عوامل دلبستگی به مکان و مقیاس مکان به عنوان متغیرهای مستقل درنظر گرفته شده اند. جهت بررسی مقایسه ای محدودههای پژوهش در سه سطح از آزمون‌های پس از تجربه به کمک آزمون توکی؛ برای ارزیابی اثرگذاری عوامل کالبدی، اجتماعی و فردی بر دلبستگی به مکان؛ و همچنین دلبستگی به مکان در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که از میان متغیر های بعد روانشناسی، عناصر عاطفی، شناختی و رفتاری دلبستگی، عوامل کالبدی و اجتماعی و متغیر های مستقل ویژگی های فردی رابطه معناداری با متغیر وابسته دلبستگی به مکان دارند. بررسی نتایج و مقایسه عوامل دلبستگی در بین چهار محدوده نشان می دهد که محله بافت حاشیه با کمترین میزان دلبستگی به محله، از میان ابعاد دلبستگی، بعد عاطفی و ازمیان عوامل دلبستگی، عامل کالبدی نقش موثرتری بر دلبستگی به محله دارد، که لازم است در طرح های آتی به آنها توجه ویژه ای مبدول شود، تا بتوان دلبستگی ساکنین به محله را ارتقا بخشید و از مهاجرت ساکنان به خارج محله جلوگیری نمود.

Exploring the Role of Factors Affecting Place Attachment in Urban Textures (Case Study: Old, Middle, New, and Suburb Textures of Sanandaj City)

Creating the grounds for place attachment in residential areas and strengthening the affective components while meeting the daily needs of people can also be responsive to their needs at higher levels. Given the social importance of residential spaces, the need for paying attention to place attachment and identifying the factors that strengthen this phenomenon would be prioritized. The present study aims to investigate the factors affecting the promotion of place attachment in three scales of the home, neighborhood, and city among the inhabitants of Sanandaj City. The study is of applied type in terms of purpose and it is descriptiveanalytical in terms of research methodology. The statistical population of this study is 321 residents of the four selected textures of Sanandaj City. Place attachment and its different dimensions are considered as dependent variables, and the factors of attachment to place and the scale of place are considered as independent variables. To make a comparison between the areas of the research at the three mentioned levels, the postexperimental Tukey test was used. The structural equation modeling was also used to evaluate the effect of physical, social, and individual factors on place attachment and to examine the different levels of place attachment from the cognitive, emotional and behavioral dimensions. Results show that among the variables of psychological dimension, the emotional, cognitive, and behavioral elements of place attachment, the physical and social factors, and the independent variables of individual characteristics have a significant relationship with the dependent variables of place attachment. Examining the results and comparing the attachment factors between the four areas shows that the marginal texture neighborhood (Naysar neighborhood) with the least amount of attachment to the neighborhood, among the dimensions of attachment, emotional dimension and among attachment factors, physical factor has a more effective role on neighborhood attachment. Thus, it is necessary to pay special attention to these factors in future plans to increase the residents’ attachment to the neighborhood and prevent the migration of residents to places out of the neighborhood and avoid its subsequent consequences accordingly.