قومیت، جنسیت و عملکرد فضاهای‌شهری در شهرهای چند‌قومیتی (مطالعه‌موردی: شهر زاهدان)

این پژوهش عمکرد فضاهای عمومی شهر زاهدان را به صورت عام و مشکلات شهروندان زن را بر مبنای عنصر قومیت شهروندان مورد بازکاوی قرار می‌دهد. چراکه جمعیت زن در زاهدان به مثاله شهری چند قومی، اساساً با دو گونه محدودیت مواجه‌اند که اولی ریشه در جنسیت‌‌ و دومی ریشه در الگوها و انگاره‌های خرده‌فرهنگ قومی‌ دارد. هدف پژوهش تبیین رابطه عنصر قومیت شهروندان و عنصرجنسیت آنها با میزان حضور و استفاده از فضاهای‌شهری است. این مقاله، پژوهشی، کاربردی، تحلیلی‌‌توصیفی، پیمایشی، با پرسشنامه ‌محقق‌ساخته و حجم ‌نمونه 388 واحد، با روش نمونه‌گیری تصادفی ‌دو‌مرحله‌ای، در منطقه یک و دو شهرداری ‌زاهدان انجام شده است. مدل‌های ‌تحلیل عبارتند از کای‌دو، مدلt، مدل ‌phi. یافته‌ها نشان می‌دهد، عملکرد فضاهای شهری زاهدان به صورت معنی‌داری پایین است. همچنین جنسیت شهروندان بر استفاده آنها از فضاهای‌ شهری دارای اثر بازدارنده معنی‌داری می‌باشد. مضافاً که عنصر قومیت ‌شهروندان به گونه‌ای معنی‌دار، ادراک ‌‌امنیت و میزان حضور و استفاده شهروندان زن به ویژه زنان دارای خرده فرهنگ قومی را از فضاهای‌ شهری متاثر و محدود میکند. شاخص ‌ادراک ‌ناامنی (ناشی از فقدان فضای شهری زنانه) تابع قومیت شهروندان هست، زیرا 50 درصد شهروندان بلوچ و در مقابل فقط 33 درصد شهروندان فارس، فقدان فضای ‌شهری ‌زنانه را عامل ادراک‌ ناامنی فضاهای شهری می‌دانند که سبب فقدان یا تضعیف مشارکت اجتماعی، کم رنگ بودن هویت اجتماعی، مشکلات سلامتی و آسیب‌های ‌روانی می‌گردد. پیشنهاد می‌شود جهت اجتناب و کاهش پیامدهای ‌آسیب‌زا، اولاً احداث فضاهای شهری زنانه مانند پارک بانوان، ثانیاً ایجاد، تجهیز و ایمن‌سازی فضاهای شهری موجود، مورد تاکید و برنامه ریزی قرار گیرد.