اثرات تجویز بلند مدت متامفتامین بر مخچۀ موش سوری نر: یک مطالعۀ استریولوژیک

مقدمه: متامفتامین محرک سیستم عصبی مرکزی است و ‌یکی از متداول‌ترین مواد مخدری است که در آمریکا و بعضی کشورهای آسیایی مانند ‍ژاپن استفاده می‌شود. در ایران در سال‌های اخیر مصرف آن افزایش یافته است. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات مصرف بلندمدت متامفتامین بر تعداد و اندازۀ‌ لایه‌‌های مختلف مخچه در موش سوری بود. مواد و روش‌ها: تعداد 30 موش سوری نر (وزن: 45 گرم، سن: 8 هفته ) به سه گروه ده تایی تقسیم شدند. گروه اول (کنترل) محلول نرمال سالین، گروه دوم 1/0 میلی‌گرم/کیلوگرم متامفتامین، و گروه سوم 1 میلی‌گرم/کیلوگرم متامفتامین به صورت داخل صفاقی دریافت کردند. پس از یکماه حیوانات با کتامین بیهوش شدند و مخچه برداشته شد و در فرمالین 5 درصد فیکس شد. سپس لام‏های مربوط به نیمکره‌های چپ مخچه‌ با رنگ آمیزی تولوئیدن بلو و هماتوکسیلین -ائوزین رنگ‌آمیزی شدند. محاسبۀ حجم لایه‌های مخچه براساس اصل کاوالیری و به کمک شمارش نقطه‌ای صورت گرفت. برای محاسبۀ تعداد سلول‌های پورکینژ و گرانولار از روش دایسکتور فیزیکال استفاده گردید. یافته‌ها: متامفتامین سبب کاهش حجم مخچه، حجم لایۀ گرانولار و تعداد سلول‌های گرانولار و پورکینژ در هر دو گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل ‌شد. همچنین مصرف متامفتامین موجب کاهش در حجم لایۀ مولکولار در گروه مصرف کنندۀ 1 میلی‌گرم/کیلوگرم در مقایسه با گروه کنترل شد. به علاوه، متامفتامین باعث افزایش حجم مادۀ سفید در گروه مصرف کنندۀ 1 میلی‌گرم/کیلوگرم در مقایسه با گروه‌های 1/0 میلی‌گرم/کیلوگرم و کنترل گردید. نتیجه ‌گیری: متامفتامین حجم و سلول‌های مخچه را کاهش می‌دهد که احتمالاً به دلیل آسیب سلولی و مرگ نورونی است. افزایش مادۀ سفید می‌تواند یک واکنش جبرانی نسبت به از دست دادن سلول‎های‌ مخچه باشد.