بررسی نقش میانجی شایستگی اجتماعی در رابطه بین سیستم‌های مغزی- رفتاری و آمادگی برای اعتیاد

مقدمه: اعتیاد به مواد مخدر یکی از معضلات مهم عصر امروزی است که بسیاری از جوانان را در تمامی جوامع با پیامدهای منفی از جمله اضطراب، افسردگی، کیفیت پایین زندگی و سلامت روان درگیر کرده است، بنابراین هدف از این پژوهش ارزیابی نقش واسطه‌ای کفایت اجتماعی در رابطه بین سیستم‌های مغزی- رفتاری و آمادگی برای اعتیاد بود. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه همبستگی و از نوع معادلات ساختاری و جامعه آماری کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه محقق اردبیلی در سال تحصیلی 1402-1401 بود. 300 دانشجو دختر و پسر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. پرسشنامه سیستم‌های رفتاری مغزی کارور و وایت (1994)، پرسشنامه آمادگی اعتیاد وید، بوچر، مک کن و بن پارات (1992) و پرسشنامه شایستگی اجتماعی فلنر و لیز (1990) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، چولگی و کشیدگی) و آمار استنباطی (همبستگی و تحلیل مسیر) استفاده شد. یافته‌ها: مطالعه ما تاثیر مستقیم متغیرهای بازداری رفتاری را بر آمادگی برای اعتیاد (07/6-=t و 0/001>p) و کفایت اجتماعی (72/4=t و 0/001>p)، نشان داد. همچنین، فعال‌سازی رفتاری بر آمادگی برای اعتیاد (61/4=t و 0/001>p) و کفایت اجتماعی (52/3-= tو 0/001>p) تاثیر معنی‌داری داشت. کفایت اجتماعی تاثیر معنی داری بر آمادگی برای اعتیاد داشت (7/86-=t و 0/001>p) با توجه به مقدار به دست آمده برای آمار  vaf، 26/7 درصد از تاثیر بازداری رفتار و 26/2 درصد از تاثیر فعال سازی رفتار بر آمادگی برای اعتیاد از طریق کفایت اجتماعی قابل تبیین است. نتیجه‌گیری: بنابراین با توجه به شیوع بالای اعتیاد، بررسی میزان آمادگی برای اعتیاد و عوامل موثر بر آن از جمله سیستم‌های مغزی رفتاری و کفایت اجتماعی برای مقابله با شیوع اعتیاد ضروری است.

evaluation of the mediating role of social competence in the relationship between brain-behavioral systems and readiness for addiction

introduction: drug addiction is one of the most important problems of today’s age, which has involved many young people in all societies with associated with negative consequences such as anxiety, depression, poor quality of life, and poor mental health, therefore, purpose of this research was to evaluate the mediating role of social adequacy in the relationship between brain-behavioral systems and readiness for addiction. materials and methods: the present study was a correlational and structural equation type study and a statistical population of all undergraduate students of mohaghegh ardabili university in the academic year 2022-2023. 300 male and female students were selected by the available sampling method. carver & white’s (1994) brain-behavioral systems questionnaire, weed, butcher, mckenna & ben-porath (1992) addiction readiness questionnaire, and flener & lease’s social competence questionnaire (1990) were used. to analyze the data, descriptive statistics (mean, standard deviation, skewness, and kurtosis) and inferential statistics (correlation and path analysis) were used. results: our study revealed the direct effect of behavioral inhibition variables on readiness for addiction (t=-07.6 and p<0.001) and social adequacy (t=72.4 and p<0.001). furthermore, behavioral activation exerted a significant effect on readiness for addiction (t=61.4 and p<0.001) and social adequacy (t=-52.3 and p<0.001). social adequacy had a significant effect on readiness for addiction (t=-7.86 and p<0.001). according to the amount obtained for the vaf statistic, 26.7% of the effect of behavior inhibition and 26.2% of the effect of behavior activation on readiness for addiction can be explained through social adequacy. conclusion: therefore, due to the high prevalence of addiction, it is necessary to investigate the level of readiness for addiction and the factors affecting it, including the behavioral brain systems and social adequacy to deal with the prevalence of addiction.