مقایسه اثربخشی درمان فعال‌سازی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کارکردهای اجرایی یادگیری قوانین، بازداری تکانشگری و انعطاف‌پذیری در بیماران مبتلا به افسردگی

مقدمه: تاکنون به نقائص کارکردهای اجرایی در هنگام ارزیابی اثربخشی روش‌های درمان اختلال افسردگی توجه اندکی شده است. هدف این مطالعه ارزیابی و مقایسه تاثیرات دو رویکرد مهم رفتار درمانی؛ درمان فعال‌سازی رفتاری (ba) و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (act) بر سه مولفه کارکردهای اجرایی شامل بازداری، یادگیری قوانین و انعطاف‌پذیری در بیماران افسرده بود. مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه مراجعین مبتلا به افسردگی در مراکز روانشناسی و مشاوره اهواز در سال 1398 بود. 45 نفر از مراجعه‌کنندگان با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با انتصاب تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند. جهت جمع‌آوری داده‌ها آزمون برج و آزمون بافت کلمه از مجموعه آزمون‌های کارکردهای اجرایی دلیس کاپلان (دیکفس) مورد استفاده قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (act) و فعال‌سازی رفتاری (ba) به شکل معنی‌داری، یادگیری قوانین، بازداری و انعطاف‌پذیری ذهنی افراد افسرده را بلافاصله پس از درمان ارتقا می‌دهند. با این وجود، اثربخشی فعال‌سازی رفتاری (ba) بر یادگیری قوانین و بازداری به طور معنی‌داری بالاتر از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (act) بود. در مرحله پیگیری فقط اثربخشی درمان فعال‌سازی رفتاری (ba) بر دو مولفه یادگیری قوانین و بازداری پایدار باقی ماند در حالی که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اثربخشی خود را بر هیچ یک از مولفه‌های کارکردهای اجرایی پس از دوره دو ماهه حفظ نکرد. نتیجه‌گیری: با توجه به دامنه متفاوت اثربخشی دو روش درمانی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (act) و فعال‌سازی رفتاری (ba) از نظر شدت و مدت اثر بر مولفه‌های مختلف کارکردهای اجرایی در بیماران افسرده، یافته‌های پژوهش حاضر می‌تواند در انتخاب و طراحی مناسب‌ترین رویکرد درمانی منطبق با نیازهای هر بیمار مورد استفاده قرار گیرند.

Comparison of the Effectiveness Behavioral Activation Treatment Therapy and Acceptance and Commitment Therapy on Executive Functions of Learning the Rules, Inhibiting Impulsivity, and Flexibility in Patients with Depression

Introduction: Little attention has been paid to the impairment of executive functions (EF) in depression disorders when evaluating the effectiveness of therapies. The aim of this study was to evaluate and compare the effects of two important therapies of behavioral therapy approach, namely therapy based on Behavioral Activation Therapy (BA) and Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on the three executive function components of inhibition, learning rules, and flexibility in patients with depression. Materials and Methods: This research was quasiexperimental field research with a preposttest and control group with a threemonth followup. The statistical population of the study consisted of all clients diagnosed with depression in the psychology and counseling centers of Ahvaz in 2019. Fortyfive of them were selected by purposive sampling and randomly assigned to two experimental groups and one control group. To collect the data Tower Test and Word Context Test of DKEFS were used. Results: The results showed that ACT and BA significantly improve the learning of rules, inhibition, and mental flexibility of subjects with depression immediately after treatment. However, the effectiveness of BA on learning the rules and inhibition was significantly higher than ACT. In the followup phase, only the effectiveness of BA on the two components of rule learning and inhibition remained stable, and ACT did not retain its effectiveness on any of the components of EF after a twomonth period. Conclusion: Considering the different range of intensity and duration of effect of BA and ACT on different EF components of patients with depression, our findings can be useful for selecting and designing the most appropriate treatment approach according to the needs of each patient.