بررسی چگونگی اثرگذاری تغییر اقلیم بر وقوع خشکسالی در استان یزد

کمبود آب، تغییر اقلیم یا گرمایش جهانی و گسترش بیابان ها سه چالش بزرگ زیست محیطی پبش روی بشر است. همۀ این مشکلات دارای اثرات متقابل بر یکدیگرند. برای مثال، در بسیاری از مناطق، پدیدۀ تغییر اقلیم موجب بروز خشکسالی های متناوب و در نتیجه کاهش منابع آبی شده که در صورت تداوم موجب بیابانی شدن مناطق می گردد. استان یزد با قرار گرفتن در مرکز ایران یکی از خشک ترین استان های کشور محسوب می شود. مناطق خشک به دلیل اکوسیستم شکنندۀ خود در برابر اثرات پدیدۀ تغییر اقلیم حساس ترند. در این مطالعه به منظور بررسی چگونگی اثرگذاری پدیدۀ تغییر اقلیم بر وقوع خشکسالی ها در استان یزد، روند وقوع خشکسالی در ایستگاه یزد بین سال های 2009-1966 مورد بررسی قرار گرفت. خشکسالی با استفاده از شاخص rdi (reconnaissance drought index) به عنوان پدیده ای که نتیجۀ کاهش رطوبت ورودی یا بارش و یا افزایش رطوبت خروجی یا تبخیر و تعرق پتانسیل و یا وقوع هر دو این حالات است، در نظر گرفته شد. سری های زمانی 3، 6، 9، 12، 18 و 24 ماهه برای این مطالعه به کار رفت. نتایج نشان داد که وقوع خشکسالی در یزد در دورۀ آماری مورد نظر روند افزایشی داشته که ناشی از روند کاهشی بارش و افزایش تبخیر و تعرق پتانسیل،  بوده است. نتایج نشان داد علیرغم روند کلی افزایش وقوع خشکسالی در دورۀ 2009-1966، بازه زمانی 1995-1975 به صورت قابل توجهی ترسال بود که به دلیل کاهش زیاد تبخیر و تعرق پتانسیل در این دوره بوده است. بررسی متغیرهای موثر بر تبخیر و تعرق نشان داد، علی رغم روند افزایشی دما و ساعات آفتابی در دوره 1995-1975، کاهش سرعت باد و افزایش رطوبت نسبی در این بازه زمانی نسبت به مابقی دورۀ آماری موجب کاهش تبخیر و تعرق و در نتیجه مرطوب شدن نسبی یا کاهش خشکسالی در این دوره (1995-1975) شده است. بنابراین در مطالعۀ خشکسالی اقلیمی، علاوه بر دما و بارش، سایر متغیرها نیز موثر است و حتی گاهی ممکن است بر اثرات دما و بارش غلبه کند.