ارزیابی تاثیر تغییرات زمانی شرایط اقلیمی و وضعیت آب زیر‌زمینی بر شدت بیابان‌زایی دشت گرمسار

نخستین گام در بیابان‌زدایی، جلوگیری از گسترش بیابان می‌باشد؛ که این مسئله باید متکی بر شناخت پدیده‌هایی است که با کنش واندرکنش با یکدیگر در یک ناحیه تغییراتی را به وجود می‌آورند و منجر به بیابان‌زایی می‌شوند. در این پژوهش با استفاده از روش ایرانی imdpa شدت بیابان‌زایی دشت گرمسار در 4 دورۀ زمانی 75-1373، 81-1375، 88-1381 و 90-1388 مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از بررسی و ارزیابی‌های اولیه دو معیار اقلیم و آب به‌عنوان مهم‌ترین معیارهای موثر در بیابان‌زایی منطقه در نظر گرفته شد. برای معیار اقلیم 3 شاخص خشکی ترانسو، بارش سالانه و شاخص خشکسالی و برای معیار آب 3 شاخص افت آب زیرزمینی، هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم درنظر گرفته شد. سپس براساس مدل مذکور به هر شاخص امتیاز ددهی شدو با میانگین هندسی نقشه‌های وضعیت بیابان‌زایی در نرم‌افزار  arcgis9.3برای 4 دوره زمانی تهیه شد؛ سپس با تلفیق نقشه معیارها به روش متوسط هندسی، نقشه وضعیت بیابان‌زایی برای 4 دوره به‌دست آمد. از بین شاخص‌های بررسی شده‌ در این دوره، چهار شاخص خشکی ترانسو، افت آب زیرزمینی، هدایت الکتریکی آب و شاخص بارش سالانه به ترتیب با ارزش عددی 81/3، 17/3، 11/3 و 09/3 بیشترین تاثیر و دو شاخص نسبت جذب سدیم، شاخص خشکسالی به ترتیب با ارزش عددی 17/1 و 63/1 کمترین تاثیر را در بیابان‌زایی دشت گرمسار دارند. تجزیه و تحلیل معیارهای بیابان‌زایی در منطقه گرمسار نشان داد که در میان معیارهای مورد بررسی، معیار آب بیشترین اثر را بر روی تخریب زمین و بیابان‌زایی از سال 1373 داشته است.

The Impact Assessment of Temporal Variation of Climatological and Groundwater Condition on Desertification Intensity in Garmsar Plain

Desertification consists of land degradation in arid, semiarid and dry subhumid areas induced by climate change and human activities. For evaluation and mapping of desertification many research have been conducted leading to regional and local models. In this research, among different existing methods, IMDPA‌ model was selected and desertification intensity of Garmsar plain was evaluated based on 2 criteria and 6 indices including: climate (precipitation, drought and aridity index) and water (groundwater table depletion, electrical conductivity, sodium absorption ratio) over four periods; 19951997, 19972003, 20032009 and 20102012. Each criterion was assessed based on the selected indices resulted in qualitative mapping of each criterion based on geometric average of the indices. Finally, desertification map of the region was extracted using geometric average of criteria for each period. Thematic databases, with a 1:50000 scale resolutions were integrated and elaborated in ArcGIS9.3. The results showed that during the periods, four indices including groundwater table depletion, electrical conductivity, aridity index and precipitation index have the most significant effects on desertification with the values of 3.81, 3.17, 3.11 and 3.09, respectively. Also two indices including Sodium absorption ratio and drought have the least effect on desertification with the values of 1.17, 1.63 of the Plain, respectively. Also, analysis of desertification criteria in Garmsar region showed that among studied criteria, water criteria have had the most effect on land degradation and desertification since 1994.