بررسی تاثیرسامانه‌های هلالی آبگیر در مدیریت و جمع‌آوری رواناب در حوزۀ آبخیز چدرویه، فارس

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عملیات ذخیره نزولات در قالب سامانه هلالی آبگیر بعنوان پروژه ای نسبتاً جدید و شاخص مورد استفاده در احیاء مراتع مناطق خشک و نیمه خشک کشور انجام شد. به منظور مدیریت و جمع‌ آوری رواناب موجود در حوضه چدرویه چهار برنامه اجرایی زیستی و زیست سازه ای ، در نظر گرفته شده است. بر این اساس، گستره ایی برابر با 93.23% از کل مساحت حوزه آبخیز چدرویه به سامانه‌ های هلالی آبگیر همراه با بذرکاری تعیین شده است. افزون بر این، سه دهنه بند سنگی ملاتی و پنج بند خشکه‌ چین با توجه به آورد سالیانه و مورفولوژی آبراهه اصلی، در خروجی حوضه؛ دو بند سنگی ملاتی برای کنترل رسوب و حفاظت خاک در بالادست حوضه، و در خروجی زیرحوضه‌ های ch1 و ch2 یک بند سنگی ملاتی رسوبگیر طراحی شده است. همچنین، پنج بند خشکه‌ چین در پیرامون سازه‌ های مذکور و در آبراهه‌ های درجه دو و سه طراحی گردید. برای تعیین حجم سیلاب در دوره بازگشت‌ های مختلف از روش scs استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد حجم آبگیری در هلالی های آبگیر نشان داد با اجرای این روش در سطح ha1796.76 از حوزه آبخیز چدرویه، سالیانه 2454515.79m3 از رواناب سطحی ذخیره خواهد شد. با توجه به مقدار حجم سیلاب در دوره بازگشت های مختلف، مجموع حجم ذخیره ای سه سازۀ سنگی ملاتی m388000 با دوره بازگشت 25 ساله برآورد شد که این مقدار فقط 11.9% از کل حجم سیلاب 25 ساله را استحصال و مدیریت می‌ کند. این سازه‌ ها در مجموع برای دوره بازگشت های 2 و 5 ساله به ترتیب 75.3% و 25.8% کل حجم سیلاب ایجاد شده در حوزه آبخیز چدرویه را مدیریت و ذخیره می کنند.

investigating the effect of crescent catchment systems on runoff collection and management (case study: chadroyeh watershed, fars)

this study investigates the effectiveness of precipitation storage operations, specifically crescent catchment systems, as an innovative and beneficial approach for rangeland restoration in arid and semi-arid regions of the country. the chadaroyeh basin was selected as the study area, where four biological and biomechanical implementation programs were designed to manage and collect existing runoff. a total area of 93.23% of the chadaroyeh watershed was designated for crescent catchment systems, incorporating seeding efforts. additionally, three mortar rock weirs and fivedry weirs were strategically designed at the basin outlet, taking into account the annual inflow and the morphology of the main waterway. two mortar rock weirs were constructed to control sedimentation and protect the soil upstream, while a sediment-retaining mortar rock weir was built at the outlet of the ch1 and ch2 sub-basins. the remaining five dry weirs were positioned around the aforementioned structures and in secondary and tertiary waterways. the scs method was employed to estimate flood volumes for various return periods. results from estimating the water intake capacity of the crescent catchments revealed that, by applying this method to 1796.76 ha of the chadaroyeh watershed, a total of 2,454,515.79 m³ of surface runoff would be stored annually. when considering the flood volumes for different return periods, the total storage capacity of the three mortar rock structures was estimated to be 88,000 m³ for a 25-year return period, which accounts for only 11.9% of the total 25-year flood volume. however, these structures manage and store 75.3% and 25.8% of the total flood volume in the chadaroyeh watershed for 2- and 5-year return periods, respectively.