مدل ‌سازی مطلوبیت زیستگاه جبیر با بهره‌گیری از مدل آنتروپی بیشینه در منطقۀ حفاظت‌ شده هرمود استان فارس

در پژوهش حاضر مطلوبیت زیستگاه جبیر با نام علمی gazella bennettii shikarii با بهره ‌گیری از مدل آنتروپی بیشینه در منطقه حفاظت ‌شده هرمود تعیین شد. برای اجرای مدل‌ بر اساس 45 نقطه حضور گونه از چهار گروه متغیر محیطی شامل اقلیمی، توپوگرافی، پوشش‌ گیاهی و فاصله از عوامل انسان‌ساخت بهره ‌گیری شد. همه داده‌ها به‌ همراه نقاط حضور گونه برای مدل‌سازی به نقشه با فرمت یکسان تبدیل و وارد نرم‌افزار آنتروپی بیشینه شدند. مدل با 10000 نقطه پس‌زمینه و بیشینه 15 اجرا شد. از شاخص سطح زیر منحنی نمودار roc برای ارزیابی نتایج مدل و از آزمون جک‌نایف برای تعیین اهمیت هر یک از متغیرهای محیطی در پیش‌بینی مطلوبیت زیستگاه گونه استفاده شد. بر اساس نتایج آزمون جک‌نایف و جدول سهم نسبی متغیرها، متغیرهای فاصله از روستا، پوشش گیاهی، شیب و میانگین دمای روزانه به ترتیب با 41.1%، 16.6%، 13.7% و 10.3% دارای بیشترین اهمیت در پیش‌بینی مطلوبیت زیستگاه گونه بودند. مساحت زیستگاه‌های مطلوب و نامطلوب به ترتیب 17.6% و 82.4% از کل منطقه مطالعاتی برآورد شد. سطح زیر منحنی برابر 0.87 نشان‌دهندۀ دقت زیاد مدل در تعیین زیستگاه‌های مطلوب و نامطلوب گونه است. با توجه به تاثیر فاصله از روستا در تعیین مطلوبیت زیستگاه گونه جبیر، آموزش و افزایش فرهنگ محیط زیستی روستائیان ساکن در داخل و مجاور منطقه مورد مطالعه به‌عنوان راهکار مدیریتی ضروری پیشنهاد می‌شود.

habitat suitability modelling of persian gazelle using maxent model in hormod protected area, fars province, iran

this study employed the maximum entropy (maxent) model to assess the habitat suitability of the persian gazelle (gazella bennettii) within the hormood protected area. habitat modeling was conducted using 45 occurrence points of the species and a range of environmental variables, including topographic, climatic, vegetation cover, and anthropogenic factors. all environmental datasets and species occurrence points were prepared in a standardized ascii format and inputinto the maxent software. the model was executed with 10,000 background points and a maximum of 15 iterations. model performance was evaluated using the area under the curve (auc) of the receiver operating characteristic (roc), while the jackknife test was applied to identify the relative importance of environmental variables in predicting habitat suitability. results from the jackknife test highlighted that the most influential variables were distance from villages (41.1%), vegetation cover (16.6%), slope (13.7%), and mean daily temperature (10.3%). the study estimated that 17.6% of the total area constitutes suitable habitat for the persian gazelle, while 82.4% was categorized as unsuitable. the model’s accuracy, reflected by an auc value of 0.87, indicates its robust ability to differentiate between suitable and unsuitable habitats. given the significant role of anthropogenic factors, particularly proximity to villages, in influencing habitat suitability, the study recommends implementing targeted management strategies. these should prioritize environmental education and raising conservation awareness among local communities residing within and around the study area to mitigate human-induced pressures on gazelle habitats.