بررسی ویژگی‌های پوشش گیاهی گونه‌های گیاهی سازگار با حفاظت خاک مارن‌های شهرستان کاشان

سازندهای مارنی در مناطق خشک و بیابانی از جمله منابع مهم تولید رسوب بشمار می‌روند. استقرار پوشش گیاهی بر روی این اراضی موجب کنترل فرسایش و پایداری خاک می‌شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی ویژگی های پوشش گیاهی استقراریافته بر روی مارن‌های منطقه کاشان در اشکال مختلف فرسایش انجام شد. در پژوهش حاضر در سه نوع فرسایش سطحی، شیاری و آبراهه‌ای، از عمق20 سانتی‌متری خاک نمونه‌برداری و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن‌ها اندازه‌گیری شد. شدت فرسایش با روش blm (bureau of land management) برآورد شد. نمونه‌برداری پوشش گیاهی به روش تصادفی- نظام مند (سیستماتیک) انجام و ویژگی‌های درصد پوشش و تراکم گونه‌های گیاهی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که ازنظر فرسایش‌پذیری اراضی مارنی دارای پوشش گیاهی نسبت به مناطق فاقد پوشش گیاهی (شاهد) کمتر است. بر اساس تحلیل واریانس متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک و ویژگی‌های پوشش گیاهی در سه نوع فرسایش تفاوت معنی‌دار در سطح احتمال 1 % و 5% وجود داشت. منطقه مارنی با فرسایش آبراهه‌ای، ازنظر n، p، sar، oc، لاشبرگ و تاج پوشش نسبت به دو نوع فرسایش دیگر، از وضعیت بهتری برخوردار بود. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین ویژگی‌های پوشش گیاهی و خاک، درصدپوشش تاجی گیاهان با عامل درصد شن به مقدار 92% همبستگی مثبت و معنی‌دار و با مقدار caco3 همبستگی منفی و معنی‌دار برابر با 97% نشان داد. ازنظر نوع گونه گیاهی غالب، گونه‌های ephedra strobilacea bunge.، setifera moq.  anabaisis و .artemisia sieberi besser به ترتیب در فرسایش سطحی، شیاری و آبراهه‌ای به‌عنوان سازگارترین گونه‌ها برای حفاظت خاک شناسایی شدند. نتایج پژوهش حاضر در راستای استقرار گونه‌های مناسب در سازند‌های مارنی با شرایط اقلیمی مشابه می‌تواند به‌عنوان دستاوردی نوین برای کنترل فرسایش خاک مدنظر قرار گیرد.

investigating the vegetation characteristics of plant species that are compatible with protecting marl soil in kashan

introduction marl formations are one of the most important sources of sediment production in arid and semiarid regions. marl lands are highly susceptible to erosion, causing an increase in drinking water treatment costs, reducing the useful life of dams, and significantly decreasing the permeability of floodwater spreading areas. different forms of erosion have been shown to have a relationship with the geological characteristics of marls, as evidenced by research. the results of the study of the effect of the physical and chemical properties of marl sediments on erosion in latshore- pakdasht showed that the amount of na+, so4-2 and silt in the marl lands increased, while the percentage of clay decreased from surface to gully erosion. the form and intensity of water erosion are greatly influenced by changes in soil texture. gully erosion can be developed by increasing the amount of sand compared to the finer particles of silt and clay. despite the difficulty of vegetation establishment on marl lands, in some areas, surprisingly, a relatively dense cover of rangeland species can be observed, which can cause erosion control and soil stability. the results of the systematic survey of plant species and their protective role in the marl lands of ilam, yazd and gilan provinces all indicate that rangeland species are one of the most effective and suitable methods to prevent soil erosion by creating a stable vegetation cover on marl formations. the relationship between the physical and chemical properties of the soil with vegetation characteristics including distribution, canopy cover and density is inevitable. in the marl lands of borujen, the research revealed that vegetation type named astragalus brachycalyx-daphne mucronata-cirsium bracteosum can be established in neutral marl lands, with medium caco3 content and minimal presence of na+ and cl-. on the other hand, the vegetation type named astragalus susianus-daphne mucronata-amygdalus elaeagnifolia can be established in alkaline and calcareous marl lands with very high amounts of cl- and can be effective in controlling water erosion in marl lands. considering arid and desert climate and the occurrence of surface, rill and gully erosions in the marl lands of kashan region, as well as the importance of protecting and controlling erosion in the marl formations of the region and the lack of detailed vegetation studies in this region, accurate identification of the vegetation of the marl lands and prioritizing native and resistant plant species is necessary for the rehabilitation management of vegetation and biological protection of soil in these areas. therefore, the aim of the current research is to identify rangeland species and investigate their role in erosion control in the selected marl formations in kashan. in addition, the physical and chemical soil parameters of marl lands and the vegetation characteristics of plant species in different types of erosion are investigated. material and methods kashan is one of the marl regions chosen for the current study on the classification and determination of marl erodibility indices in isfahan province. two vegetation types named anabasis setifera-artemisia sieberi-salsola tomentosa and pteropyrum aucheri-pteropyrum olivieri-artemisia sieberi have been identified in the selected marl lands of kashan. in order to evaluate the erosion condition in three erosion forms of surface, rill and gully, blm (bureau of land management) form was completed in the same marl units and control areas without vegetation cover. in the next step, three soil samples were collected from 0-20 cm depth in three repetitions in marl units including three forms of erosion. the physical and chemical soil properties including texture, ec, n, p, sar, oc, cec, caso4 and caco3 were measured. for vegetation studies in the study area, after preparing the floristic list of plant