مدل‌سازی اثرات تغییر کاربری اراضی و پوشش بر شدت بیابان‌زایی دشت مختاران با استفاده از روش ca_markov

کاربری و پوشش اراضی یکی از عوامل مهم در ارتباط با خطر بیابانزایی است زیرا تخریب محیط زیست همیشه با حذف پوشش گیاهی طبیعی پدید می‌آید. در این پژوهش با ادغام سناریوهای تغییر کاربری اراضی با مدل ارزیابی بیابان‌زایی مدالوس (esas) حساسیت به بیابان‌زایی در حوزۀ آبخیز مختاران ارزیابی و به پیش بینی ریسک بیابان‌زایی پرداخته شد. نقشه‌های کاربری اراضی با استفاده از داده‌های سریهای زمانی تصاویر ماهواره‌ای لندست از سال‌های 1987 ،1998 ،2003 به عنوان سناریوی گذشته و 2015 به عنوان سناریوی حال حاضر طبقه‌بندی شد.نقشه کاربری اراضی سال 2025 و 2035 بر اساس شبیه‌سازی‌های مدل ca_markov تهیه و به عنوان سناریوی آینده تعیین گردید. نتایج اعتبار سنجی با محاسبه کاپای تطابق کلی0.95= kno صحت مدل را تایید کرد و کاربری اراضی برای سال 2025 و 2035 بر اساس ماتریس مساحت انتقال مارکف و قوانین انتقال پیش بینی گردید. نتایج نشان داد در کل دوره مورد مطالعه، 68.29 کیلومتر مربع از وسعت اراضی دیم کاسته و 25.35 کیلومتر مربع به اراضی کشاورزی و باغی افزوده شده است. در پهنه کاربری پلایااراضی لخت، تغییرات به سمت افزایش وسعت این اراضی به میزان 26.86 کیلومتر مربع بوده است. همچنین روند تغییرات کاربری مرتع با رشد این اراضی به میزان 18.83 کیلومتر مربع مثبت ارزیابی شد. در مقایسه با سناریوی حال حاضر، روند بیابان‌زایی در سناریوی آینده با افزایش مساحت مناطق بحرانی از 30.9 به 48.7 درصد طی دوره 20 ساله، روند بیابان‌زایی رو به افزایش پیش‌بینی شد. حساس ترین کاربری به بیابان‌زایی اراضی پلایا لخت شناخته شد.

Modeling the Effects of Land Use and Land Cover Changes on Desertification Intensity in Mokhtaran Plain Using CA-Markov Method

Land use and land cover (LULC) is one of the most important factors that affect the desertification risk in this study, the desertification sensitivity of the Mokhtaran basin in South Khorasan province was estimated by integrating LU/LC scenarios with the MEDALUS environmentally sensitive areas (ESAs) model to predict the desertification risk. The four main MEDALUS criteria including soil, climate, vegetation, and management were examined to assess the sensitive areas to the desertification. Land use maps were categorized using the Landsat satellite imageries of TM, ETM+, and OLI sensors for 1987, 1998, 2003 as a past scenario, and 2015 as a current scenario. Land use maps for 2025 and 2035 were produced as the future scenario based on the simulation of CAMarkov models. The validation results confirmed the model accuracy by calculating the kappa coefficient of 0.95. The land use map was predicted for the years 2025 and 2035 based on the transition rules and a transition area matrix. The results showed that the rainfed area was reduced by 68.29 km2 and the agricultural land was increased by 25.35 km2 during theperiod. In the protection area of playabare lands, the changes showed this area was increased by 26.86 km2. The rangeland has also experienced positive changes with an increase of 18.83 km2. Compared to the current scenario, the desertification trend in the future scenario was positively predicted by increasing the area of critical areas from 30.9% to 48.7% over 20 years. The most susceptible lands to desertification were known as playabare lands.