ارزیابی خطر فرسایش بادی دشت ابرکوه با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای لندست

فرسایش بادی از مخاطره های طبیعی در مناطق خشک و نیمه خشک است که با فرآیند کنده شدن و جابجایی ذرات خاک توسط باد همراه است. شاخص خطر فرسایش بادی (wehi) چهارچوبی از مدل‌سازی فرسایش بادی است که با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از آستانه‌های سطحی، اقلیمی و با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی، حساسیت زمین نسبت به فرسایش بادی را تعیین می کند. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی خطر فرسایش بادی رخساره‌های زیستیژئومورفولوژی متنوع دشت ابرکوه واقع در استان یزد با بهره‌گیری از مدل خطر فرسایش بادی wehi در سال‌های 1382 تا 1396 است. در اجرای مدل، از سه مولفه فراوانی بادهای فرساینده، درصد اراضی بدون پوشش و رطوبت سطحی خاک استفاده شد و نقشه خطر فرسایش بادی در سه طبقه کم، متوسط و شدید تولید شد. به‌منظور ارزیابی کارآیی مدل، از داده‌های عمق نوری هواویزها بهره گرفته شد و دقت و معنی‌داری  مدل تایید گردید (0.01= α). نتایج نشان داد که 107369 هکتار بر سطح اراضی با خطر فرسایش بادی شدید افزوده شده است. فرسایش بادی در منطقۀ مورد مطالعه به‌ویژه در رخساره‌های زیستی – ژئومرفولوژی دریاچۀ نمکی کویر و اراضی شور در حال گسترش است.  در اراضی کشاورزی و دارای پوشش گیاهی تقریباً متراکم، خطر فرسایش بادی کم است. این موضوع می‌تواند اراضی بالادست منطقه را نسبت به مخاطرة حاصل از توفان‌های نمکی با پیامدهای زیستی، اقتصادی و اجتماعی مواجه سازد.

Evaluation of Wind Erosion Risk in Abarkouh Plain Using Landsat Satellite Imageries

Wind erosion is one of the problems in arid and semiarid regions that is associated with the process of detachment and transportation of soil particles by wind. The Wind Erosion Risk Index is a framework for modelling wind erosion that examines the sensitivity of land to wind erosion based on a set of surface and climate thresholds. The purpose of the study is to assess the risk of wind erosion in various geobiofaces at Abarkouh plain, Yazd province, using the WEHI model from 2003 to 2017. Three factors including frequency of erosive winds, percentage of bare land and soil surface moisture were used to run the model. Wind erosion risk map was produced under three categories: low, moderate and severe. To evaluate the effectiveness of the model, aerosol optical depth (AOD) data were used that confirmed the accuracy and significance of the model (α=0.01). The results showed that 107,369 ha of lands in the severe wind erosion category was increased. Wind erosion is widespread in the study area, particularly in the geobiofaces of the saltlake and saline lands. The risk of wind erosion is reduced only on neardense farmlands. This may expose the land upstream of the study area to the hazards of salt storms given biological, economic and social threats.