کاربرد مدل‌های تصمیم‌گیری topsis و vikor در مکان‌یابی پخش سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک (مطالعه موردی: شهرستان تایباد)

کنترل و مهار سیلاب ‌های فصلی و ناگهانی در مناطق خشک و نیمه خشک که آب های سطحی از دسترس خارج می شوند، مفید و ضروری است. پخش سیلاب ، یکی از روش ‌های مناسب برای کنترل رواناب ‌های سطحی و تغذیه منابع آب زیرزمینی است. در پژوهش حاضر به مکان یابی محل ‌های مناسب پخش سیلاب درشهرستان تایباد در استان خراسان رضوی با استفاده از منطق بولین و اولویت بندی مکان ‌های مناسب با استفاده از روش های تصمیم‌ گیری چند معیاره topsis و vikor پرداخته شده است. در آغاز با بهره ‌گیری از منطق بولین و معیارهای شیب ‌های بیشتر از 8 %، کاربری ‌های شهری، کشاورزی و دشت‌ سر های پوشیده، مناطق نامناسب، حذف و مناطق مناسب با استفاده از مدل ‌های topsis و vikor و براساس معیارهای شیب، کیفیت آب زیرزمینی، زمین‌ شناسی، ضخامت آبرفت، ضریب قابلیت انتقال آبخوان، تراکم زهکشی، نفوذپذیری سطحی، میزان افت سطح آب زیرزمینی، فاصله از روستا، فاصله از چاه و کاربری اراضی اولویت ‌بندی شد. در پایان، 11 منطقه به عنوان پهنه ‌های مناسب پخش سیلاب تشخیص داده شد. نتایج نشان داد که بیشتر مناطق مناسب در مخروطه افکنه ‌های منطقه مورد مطالعه قرار دارند. براساس مدل topsis بخش مرکزی دشت تایباد با علامت j با ارزش نهایی 0/75 و با مدل vikor بخش جنوبی دشت تایباد با علامت k با ارزش نهایی 0/96 به ‌عنوان بهترین مکان‌ ها انتخاب شدند.

Application of TOPSIS and VIKOR Decision Making Models in Site Selection of Flood Spreading Projects in Arid and Semi-Arid Region

Controlling and managing of seasonal and sudden floods in arid and semiarid regions, especially in areas where surface water is out of reach is necessary. Flood spreading is one of the best ways to control surface runoff and recharge groundwater resources. In the present study, the appropriate sites for flood spreading project in border area of Taybad county in Khorasan Razavi province is selected using Boolean logic .For prioritization the suitable locations, TOPSIS and VIKOR multicriteria decision making methods were used. Firstly, using Boolean logic inappropriate areas based were removed on criteria (slopes greater than 8%, urban area, agriculture and covered pediment). Then, 11 zones were selected as the suitable areas of using TOPSIS and VIKOR models based on the criteria  of slope, groundwater quality, geology, alluvium thickness, transmission capability, drainage density, surface permeability, groundwater loss, distance from the village, distance from wells and land use.. Results showed that most suitable areas are located in alluvial fans. Based on the TOPSIS model, location J with value of 0.75 was selected as the best site, and using the VIKOR model, location K with a value of 0.96 was selected as the best location for flood spreading projects.