بررسی توزیع عمودی رسوبات بادی توفان‌های گرد و غبار در منطقه سیستان

وقوع خشکسالی های پی درپی در منطقه سیستان شرایط را برای تشدید فرسایش بادی و رخداد توفانهای گرد و غبار فراهم کرده است. به منظور مهار این پدیده ها بررسی آن ها از جنبه های مختلف ضروری است. بررسی توزیع عمودی رسوبات بادی برای ارزیابی مقدار انتقال رسوبات و اعتبارسنجی مدل های فرسایش بادی و همچنین شناخت سازوکار انتقال ذرات اهمیت دارد. در پژوهش حاضر شش رخداد توفان گرد و غبار در بازه زمانی چهار ماهه سال 1397 در منطقه سیستان بررسی شد و توزیع عمودی رسوبات بادی طی این رخدادها تحلیل شد. برای واکاوی هر رخداد، داده های لحظه ای سرعت باد، دید افقی و غلظت pm10 ثبت شده در ایستگاه هواشناسی زابل به طور همزمان دریافت شد. در هر رخداد توزیع عمودی رسوبات بادی با نصب رسوب گیرهایی در 7 ارتفاع از cm20 تا cm700 در منطقه نیاتک سیستان بررسی شد. نتایج نشان داد که رخدادهای مورد بررسی از شدت زیادی برخوردار بودند؛ به طوری که بادهای با سرعت m/s 1619 بیشترین مدت زمان وزش را داشتند. دید افقی در بیشتر اوقات به کمتر از m 1000 و غلظت pm10  به بیشتر از μg m3m3 2000 و در برخی موارد μg m3 8000 رسید. بیشترین  و کمترین مقدار رسوبات بادی به ترتیب در رخدادهای 3، 4 و 1 مشاهده شد. مقدار رسوبات با سرعت و مدت زمان وزش باد ارتباط داشته و بین غلظت pm10 ثبت شده در ایستگاه هواشناسی و مقدار رسوبات جمع آوری شده وابستگی نزدیک مشاهده شد. همچنین بین مقدار رسوبات و ارتفاع رابطه منفی و نمایی برقرار است.

Investigation of Vertical Distribution of Dust Storms Sediment Flux in Sistan Region

Prolonged drought has resulted in severe wind erosion and dust storms in Sistan region. Investigating wind erosion and dust storms is essential to control these Phenomena. Investigating the vertical distribution of aeolian sediment flux is important for assessing sediment transport, validating wind erosion models, and understanding the mechanism of particle movement. In this study, six dust storm events and vertical distribution of sediment flux within these events were studied during a period of four months of 2018 in Sistan. Recorded diurnal wind speed, visibility, and PM10 data at Zabol meteorological station were obtained for the study period. To obtain a vertical distribution of sediment flux, seven sediment samplers were installed at seven heights from 20 to 700 cm in the Niatak area of Sistan. Results indicated that the six dust storm events have been recognized to be severe, because wind speeds of 1619 m/s have blown in a long period of the events, visibility was 10 increased >2000 µg m3 and sometimes >8000| µg m3. The greatest sediment flux was observed in events 3 and 4 and least in event 3. Sediment flux was attributed to wind speed and durian of blowing wind speed. Sediment flux is greater in higher wind speeds and long events. There was a close relationship between recorded PM10 at Zabol station and collected sediment. There was a negative and power correlation between sediment flux and height.