تحلیل و پهنه‌بندی مقدار بیشینه بارش روزانه ایران با استفاده از توزیع ویکبای و تکنیک زمین آمار

بررسی تغییر مکانی بیشینه بارش روزانه به منظور ارزیابی منابع آب و پیش بینی حوادث طبیعی از اهمیت زیادی برخوردار است. در پژوهش حاضر توزیع ویکبای به عنوان مناسب ترین توزیع احتمالاتی با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای برآورد بیشینه بارش روزانه در دوره بازگشت های 2، 5، 25، 50 و 100 سال به دست آمد. توزیع ویکبای بر داده های بیشینه بارش روزانه برازش داده شد. با استفاده از روش کریجینگ ساده مقدار نیم تغییرنما در دوره بازگشت های مذکور محاسبه و منحنی مربوط به آن ترسیم شد و مدل مناسبی به این نقاط برازش داده شد. سپس نقشه های خطوط هم مقدار  در دوره بازگشت های مذکور ترسیم شد. نتایج نشان داد که ساختار مکانی بیشینه بارش روزانه برای دوره های بازگشت 2، 5 و 25 سال از مدل گوسی و دوره های بازگشت 50 و 100 سال از مدل کروی پیروی می کند. مناسب بودن مدل نیم تغییرنماها با بهره گیری از روش اعتبارسنجی متقابل و محاسبه آماره های خطای بیشینه و درصد خطای جذر میانگین مربعات ارزیابی شد. معیار خطای جذر میانگین مربعات ارزیابی برای تمام دوره های بازگشت کمتر از 40% شد که نشانه دقت تخمین است. روش کریجینگ ساده برای پهنه بندی بیشینه بارش روزانه روش مناسبی است. در همه نقشه ها، نواحی مرکزی ایران نسبت به دیگر نقاط، کمترین بارش روزانه را دارا هستند. علت تفاوت مکانی در نقشه ها در دوره بازگشت های مختلف، تفاوت در مقدارهای بارش روزانه در دوره بازگشت های مورد نظر است. بدین معنا مناطقی که در یک محدوده همگن قرار گرفته اند از نظر مقدار بارش در هر دوره بازگشت، به یکدیگر نزدیک تر هستند.

Analysis and Zonation of Maximum 24Hour Rainfall of Iran Using Wakeby Distribution and Geostatistic Technique

Investigation of spatial variability of maximum 24hour rainfall is very important for assessment of water resources and forecasting of natural disasters. In this research, the most appropriate probability distribution to estimate the maximum daily rainfall in return periods of 2, 5, 25, 50 and 100 years using Easyfit software based on KolmogorovSmirnov test is Wakeby distribution. Wakeby distribution was fitted to maximum daily rainfall. Semivariogram values for mentioned return periods were calculated and plotted using simple kriging method and were fitted to an appropriate model. Then Maps of isohyetal line were drawn for different return periods. Results of semivariogram showed that fitted model to variogram of the maximum 24hour rainfall in return periods of 2, 5, and 25 is Gaussian and in return periods of 50 and 100 is spherical distribution. Suitability of variogram model was evaluated with cross validation method and calculating ME and RMSE statistics. RMSE criteria was obtained less than %40 for all of return periods that shows the accuracy of estimatings. Simple kriging method is suitable for zonation of the maximum daily rainfall. Central Iran in all of the produced maps have lowest daily rainfall than other regions. Reason of differences in maps at different return periods is differences of rainfall values in mentioned return periods. In the other hand, homogeneous areas are closer to each other in terms of rainfall amounts in a return period.