کاربرد ویژگی‎های رسوب‌شناسی برای تعیین منشا تپه‌های ماسه‌ای حاشیه غربی دریاچه ارومیه

شناخت دقیق منشارسوبات تپه‌های ماسه‌ای و تعیین حساسیت آنها به فرسایش از اهمیت بالایی برخوردار است که موجب می‌گردد  فعالیت های اجرایی مبارزه با فرسایش در مناطق حساس‌تر متمرکز شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی خصوصیات رسوب‌شناسی  و طبقه‌بندی تپه‌های ماسه‌ای ایجاد شده در حاشیه غربی دریاچه ارومیه است. در پژوهش، ابتدا نقشه رخساره‌های ژئومورفولوژی منطقه تهیه و سپس به ترتیب 21 نمونه از منطقه برداشت و12 نمونه از تپه‌های ماسه‌ای (رو و  و پشت به باد) برداشت شد. نتایج دانه‌بندی مشخص کرد که فراوانی قطر ذرات در تپه‌های ماسه‌ای 125-500 میکرون است که نشانه فاصله حمل کوتاه و نزدیک بودن محل برداشت رسوبات است. همچنین جور‌شدگی ذرات در منطقه برداشت رسوب ضعیف و در تپه های ماسه‌ای خوب تا متوسط هستند. از نظر چولگی نیز از ذرات خیلی ریز، ریز، متقارن، درشت و خیلی درشت و از نظر پخ شدگی نیز از خیلی پهن، پهن و متوسط متغیرند. نتایج موفورسکوپی دانه‌های کوارتز در الک 250 میکرون نیز مشخص کرد که در رسوب‌های تپه‌های ماسه‌ای حدود 53 % دانه‌ها به صورت هاله و 4/14% درخشان که بیانگر تاثیر فرایندهای آبی و حدود 40 % دانه‌ها نیز  به صورت مات که نشان از حمل ذرات توسط باد دارند. از نظر مقدار شوری بر اساس طبقه‌بندی بسلر، تپه‌ها در گروه شور و شدیدا شور قرار گرفته است که این موضوع نشان می‌دهد بادهای محلی ذرات ریز نمک را از سمت دریاچه ‌ارومیه به‌طرف تپه‌ها حمل نموده است. ژسروی سطح دریاچه و ایجاد اراضی شور جدید از یک سو و خشکتر شدن اراضی حاشیه مرطوب موجب ایجاد منابع برداشت رسوب و تشکیل تژه های ماسه ای جدید شده است.