ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای زعفران (crocus sativus l.) در استان خراسان جنوبی با روشانحراف از درصد بهینه (dop )

تغذیه متعادل شرط اصلی افزایش کمّی و کیفی محصولات کشاورزی از جمله زعفران می‌باشد. مصرف بهینه کود و رعایت تعادل و تناسب بین عناصر غذایی اهمیت زیادی داشته که لازمه دست‌‌یابی به آن، ارزیابی صحیح تعیین نیاز گیاه می‌باشد. تجزیه گیاهی یکی از مناسب ترین روش‌های ازریابی وضعیت تغذیه‌ای محصولات کشاورزی محسوب می‌‌شود. با توجه به اینکه برگ اصلی‌ترین و‌ مهم‌ترین محل متابولیسم گیاه می‌باشد تجزیه عناصر غذائی موجود در برگ و تفسیر نتایج آن بر اساس روش‌های استاندارد، می‌تواند اطلاعات کاملی از وضعیت تغذیه گیاه فراهم آورده، به منظور تعیین ترتیب نیاز عناصر غذائی و اولویت کوددهی مزارع مورد استفاده قرار گیرد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی وضعیت تغذیه‌ای زعفران در استان خراسان جنوبی، در هفته اول بهمن ماه نمونه‌های برگ از 23 مزرعه جمع‌آوری و غلظت عناصر پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم) و کم‌مصرف (آهن، روی، مس و منگنز) در آنها اندازه‌گیری شد. با استفاده از غلظت عناصر غذایی در برگ مزارع با عملکرد نسبی بالا، غلظت استاندارد (مرجع) برای عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب 2/94، 0/25 و 1/22 درصد و برای عناصر آهن، منگنز، روی و مس به ترتیب 215/17، 27/21، 21/30 و7/27 میلی‌گرم بر کیلوگرم به دست آمد. بعد از به دست آوردن غلظت مرجع، مقدار dop محاسبه گردید و بر اساس آن ترتیب نیاز عناصر غذائی تعیین گردید. محاسبات مربوط به شاخص انحراف از درصد بهینه نشان داد که قدر مطلق dop برای تمام عناصر غذائی مورد مطالعه بیشتر از صفر بوده، به عبارتی مشکل عدم تعادل تغذیه‌ای در تمامی مزارع وجود داشت. در بیش از 95 درصد موارد، عدم تعادل تغذیه‌ای ناشی از کم‌بود عناصر غذائی و در موارد معدودی، به بیش‌بود عناصر مرتبط بود. براساس شاخص‌های انحراف از درصد بهینه، در بین عناصر پرمصرف، پتاسیم در 70 درصد مزارع مورد بررسی و در بین عناصرکم‌مصرف، عنصر منگنز در 60 درصد، و آهن در 30 درصد از مزارع، دارای منفی‌ترین میزان شاخص (بیش‌ترین میزان کمبود) بود. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان توصیه کرد که در مزارع زعفران استان خراسان جنوبی، مصرف کودهای حاوی پتاسیم، آهن و منگنز باید در اولویت مصرف قرار گیرد.

evaluation of nutritional status of saffron (crocus sativus l.) in south khorasan province by deviation from optimum percentage (dop) method

balanced nutrition is one of the most important methods to increase the quantity and quality of agricultural products such as saffron. optimal application of fertilizer and impose the balance between nutrients is very important; achieving it requires a proper assessment of plant needs. because the leaf is the main and most important tissue of plant metabolism so decomposition of its nutrients and interpretation of the results according to standard methods can provide complete information about the nutritional status of the plant, and can also be used to determine the order of nutrient requirements and fertilizer priority of the fields. in the present study, in order to investigate the nutritional status of saffron in south khorasan province, leaf samples were collected from 23 farms and analysed for determining the macro and micronutrients concentration. using nutrients concentration in high yielding fields, reference concentration (cref ) was obtained for n, p and k nutrients 2.94, 0.25 and 1.22 percent respectively. as well as fe, mn, zn and cu cref was 215.17, 27.21, 21.30 and 7.27 mg/kg respectively. after obtaining the reference concentration, the dop value was calculated and based on that, the order of nutrient requirements was determined. the results showed that the absolute value of dop for all nutrients studied was more than zero, in the other words, there was a nutritional imbalance in all fields. in more than 95% of cases, the nutritional imbalance was due to nutrient deficiencies, although in a few cases, the nutritional imbalance was also related to the excess of nutrients. based on the indices of deviation from optimum percentage, among macronutrients potassium in 70% of the studied farms and among the micronutrients, manganese in 60%, and iron in 30% of the farms, had highest negative indices. overall and based on the results of this study, it can be recommended that in saffron farms of south khorasan province, the use of fertilizers containing potassium, iron and manganese should be given priority.