بررسی اثر تراکم کاشت، اندازه بنه و عمق کاشت بر خصوصیات بنه استحصالی از مزارع ازدیادی بنه زعفران

به منظور بررسی اثر تراکم کاشت، وزن بنه و عمق کاشت بر خصوصیات بنه استحصالی از مزار ازدیادی بنه زعفران، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی(ایستگاه تحقیقات گناباد با عرض جغرافیایی 34 درجه و 21 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 58 درجه و 41 دقیقه شرقی) در سال زراعی 98-1397 و 99-1398 انجام شد. در این تحقیق تیمار تراکم کاشت در چهار سیژ شامل 60 ،90 ،120 و 150 بنه در متر مربع در کرت اصلی و فاکتوریل عمق کاشت در دو سیژ شامل 1 ±15 و 1 ±25 سانتی متر از سیژ خاک و نیز وزن بنه در دو سیژ شامل 1±4 و 1±8 گرم در کرت فرعی قرار داشتند. در این آزمایش صفات تعداد بنه دختری در متر مربع، میانگین وزن تر تک بنه، مجموع وزن تر کل بنه های دختری، نسبت وزن بنه برداشت شده به بنه کاشت شده در متر مربع، ضریب تکثیر، نسبت مجموع طول برگ به مجموع وزن بنه برداشت شده در متر مربع اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش تراکم از 60 به 150 بنه در متر مربع سبب شد تا در سال اول و دومبه ترتیب تعداد بنه دختری در متر مربع 44 و 52 در صد و مجموع وزن کل بنه های دختری در متر مربع 28 و 20 در صد افزایش، و میانگینوزن تر تک بنه 25 و 44 درصد، نسبت وزن کل بنه های برداشت شده به کاشت شده 46 و 52 درصد و ضریب تکثیر بنه 16 و 23 درصد کاهش یابد. افزون بر این افزایش وزن بنه مادری و کاشت سطحی موجب افزایش تعداد بنه دختری، میانگین وزن تر تک بنه دختری، مجموع وزن تر کل بنه های دختری و ضریب تکثیر گردید. نتایج نشان داد افزایش وزن بنه مادری از 4 به 8 گرم مجموع وزن تر کل بنه های دختری را در عمق 15 سانتی متر نسبت به 25 سانتی متر افزایش بیشتری داد (61 در صد در مقابل 55 درصد). در مجموع چنین بنظر می رسد که حداقل در مزارعی که با هدف استحصال بنه های بذری در سال های اول کشت می شوند، استفاده از تراکم 120 بنه در مترمربع با استفاده از بنه های مادری استاندارد (یعنی میانگین وزن بنه 8 گرم) و کاشت سطحی (یعنی عمق کاشت 15 سانتیمتر) قابل توصیه باشد، ولی جهت مزارع عملکردی بنه های مادری درشت تر با وزن 8 گرم تنها در سال های اولیه از اولویت نسبی برخوردار بوده و با افزایشسن مزرعه از اهمیت اثر آن کاسته می شود.

investigating the effect of planting density, corm weight and planting depth on the characteristic of corm obtained from saffron corm breeding farms.

in order to investigate the effect of planting density, corm weight and planting depth on the quantity and quality of corms obtained from saffron corm production fields, an experiment in the form of a factorial split plot in the form of a randomized complete block design with three replications at the agricultural research and training center and natural resources of razavi khorasan (gonabad research station with latitude 34 degrees 21 minutes north and longitude 58 degrees 41 minutes east) was carried out in the crop years of 2017-2018 and 2018-2019. in this research, planting density treatment (at four levels of 60, 90, 120 and 150 corms per square meter) in the main plot and factorial planting depth (at two levels of 15 ± 2 and 25 ± 2 cm from the soil surface) and corm weight (at two levels) level of 4±1 and 8±1 g) were located in the sub-plot. the results showed that higher density increased the number of daughter corms per square meter and the total weight of daughter corms per square meter and decreased the average fresh weight of a single corm, the ratio of the total weight of harvested corms to the planted corms and the coefficient of corm multiplication. in addition to this, the increase in the weight of mother corms and surface planting caused an increase in the number of daughter corms, the average fresh weight of a single corm, the total fresh weight of all corms, and the multiplication factor. the double interaction effect of density × corm weight on the number of daughter corms, the total fresh weight of all daughter corms, the interaction effect of density × planting depth on the average weight of a single corm and the ratio of harvested to planted corm weight and the interaction effect of corm weight × planting depth on the number of daughter corms in the second year, the average fresh weight of a single corm and the total fresh weight of all the corms per square meter were significant only in the first year. based on this, the effect of increasing the weight of mother corms on improving the fresh weight of daughter corms at a depth of 15 cm was more than that of 25 cm. in general, it seems that at least in the fields that are cultivated with the aim of obtaining seed pods in the first years, using a density of 120 pods per square meter using standard mother pods (that is, the average pod weight) 8 grams) and surface planting (i.e. planting depth of 15 cm) is recommended, but for functional farms, larger mother corms have a relative priority only in the early years, and with the age of the field, the importance of its effect decreases. based on this, it seems that it is possible to use a different strategy with a combination of less depth and especially more density to compensate for the effect of stem weight and achieve more performance overall.