اثر حلال اتانول-آب بر استخراج کروسین به روش فراصوت از زعفران

زعفران یکی از گیاهان داروئی مهم است که در قسمت‌های مختلف کشور و به ویژه در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی کشت شده و بواسطه قیمت آن یکی از اقلام مهم صادراتی ایران به‌شمار می‌رود. عصاره این گیاه به‌دلیل غنی بودن ترکیبات مختلف فیتوشیمیایی دارای خواص آنتی‌اکسیدانی بوده و به عنوان دارو در طب سنتی و نوین مورد استفاده قرار می‌گیرد. کروسین یکی کاروتنوئیدهای طبیعی موجود در زعفران است که اخیرا در فرمولاسیون داروهای ضد افسردگی استفاده شده است. با توجه به اهمیت مواد موثره موجود در عصاره زعفران و به‌خصوص کروسین، در این مقاله یک روش مناسب و کاربردی استخراج با حلال برای استخراج کروسین از زعفران مورد مطالعه قرارگرفته است. برای این منظور در نسبت‌های مختلف حجمی از حلال‌های آباتانول شامل 100-0، 75-25، 50-50، 25-75 و 0-100 استخراج مواد موثره و کروسین با استفاده ار امواج فراصوت با فرکانس 32 کیلوهرتز و در دمای محیط انجام شد. از روش اسپکتروفتومتری فرابنفش مرئی در طول موج 445 نانومتر برای اندازه‌گیری جذب کروسین و از روش آماری حداقل مربعات و به کمک منحنی تنظیم برای محاسبه غلظت کروسین در نمونه‌های استخراج شده استفاده شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده برای نسبت‌های مختلف حلال آب و اتانول و همین‌طور پایداری این محلول‌ها پس از زمان سه روز، آب و اتانول با نسبت حجمی 50:50 به عنوان حلال بهینه برای استخراج مواد موثره و کروسین از زعفران انتخاب شد.

The Effect of Ethanol –Water Mixture on Ultrasonic Extraction of Crocin from Saffron

Saffron (Crocus sativus L) is an important medicinal plant cultivated in different parts of Iran especially Razavi and South Khorasan provinces and because of its high price considered as one of the important Iranian products for export. Saffron extract is rich source of phyto chemicals with antioxidant properties and used in traditional and modern medicine. Crocin is one of the natural carotenoid in saffron extract which recently used in pharmaceutical formulations for treatment of depression. In regard to significance of phyto chemicals and bioactive compounds in saffron extract and specially crocin, in this study, a convenient and practical solvent extraction method has been examined for extraction of crocin and bioactive compounds from saffron. For this purpose, at different ethanolwater volume ratios 0100, 2575, 5050, 7525 and 1000, the ultrasonic extraction of bioactive compounds and crocin has been achieved. UVVis spectra at max of 445 nm was used for absorbance measurements and least square curve fitting applied for determination of crocin concentrations in extracted samples. The results obtained at different ethanolwater volume ratios and the stability of the solutions studied after three days. Ethanolwater with composition of 50:50 (v/v) was selected as the optimum ratio for the extraction of crocin from saffron.