ارزیابی تاثیر پارامترهای اقلیمی بر رفتار گلدهی و عملکرد زعفران(crocus sativus l.) در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی

به منظور ارزیابی روند عملکرد زعفران و مطالعه رابطه نوسانات عملکرد زعفران با پارامترهای مختلف آب و هوایی پژوهشی در شهرستان‌های مشهد، تربت حیدریه، کاشمر، بیرجند و قائن طی 20 سال(از سال 1377-1397) طراحی و اجرا شد. بررسی داده‌های هواشناسی 20 سال گذشته نشان داد که در شهرهای مورد مطالعه به طور میانگین 33 درصد از میزان بارندگی کاسته و 0.5 درجه سانتیگراد بر میانگین درجه حرارت افزوده شد. این در حالی است که نتایج حاصل از رگرسیون بین عملکرد و پارامترهای آب و هوایی نشان داد که الگوی افزایش درجه حرارت و کاهش بارندگی در تمامی شهرستان‌های مورد مطالعه تا حد قابل توجهی با روند کاهش عملکرد زعفران در طی این دوره انطباق داشت. نتایج حاصل از پژوهش همچنین نشان داد که طی 20 سال گذشته از مجموع شهرستان‌های مورد مطالعه به طور میانگین سالانه 112.3 هکتار به سطح زیر کشت زعفران افزوده شده و در عین حال به طور میانگین 0.08 کیلوگرم در هکتار از عملکرد زعفران کاسته شده است. کاهش عملکرد زعفران در خراسان رضوی و جنوبی به طور قابل توجهی تحت تاثیر شاخص‌های آب و هوایی قرار داشت. نتایج نشان داد که درجه حرارت حداکثر و میانگین درجه حرارت اصلی‌ترین متغیرهای موثر برکاهش عملکرد زعفران بودند به طوریکه در تربت حیدریه متغیر میانگین دما به تنهایی 42 درصد از تغییر پذیری میزان عملکرد را تبیین کرد و در سایر شهرستان‌های مورد مطالعه متغیر حداکثر دما بین 24 تا 56 درصد از تغییر پذیری عملکرد را پیش بینی کرد. همچنین نتایج حاصل از آنالیز سری زمانی عملکرد زعفران نشان داد که عملکرد زعفران تا سال 2025 در تمامی شهرستان‌های مورد مطالعه روندی کاهشی و منفی از خود نشان خواهد داد. مشهد با شیبی در حدود 0.09 کیلوگرم در هکتار و کاشمر با شیبی در حدود 0.07 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین روند کاهشی عملکرد تا سال 2025 را نشان دادند

Evaluation the impact Climatic parameters on flowering behaviour and yield of Saffron (Crocus sativus L.) in Razavi and Southern Khorasan Provinces

In order to evaluate the trend of saffron yield and study the relationship between saffron yield fluctuations and various climatic parameters, research was designed and conducted in Mashhad, Torbat Heydariyeh, Kashmar, Birjand and Qaen during 20 years (19982018). According to meteorological data from the last 20 years, the average rainfall decreased by 33% and the average temperature increased by 0.5 °C . On the other hand, the regression results between yield and climatic parameters indicates that the pattern of temperature rise and decreased rainfall in all studied cities was significantly in line with saffron yield declining. In this period, the study’s findings also revealed that over the last 20 years, an average of 112.3 hectares of saffron cultivation have been added to the areas under cultivation of saffron and at the same time, saffron yields have dropped by an average of 0.08 kg per hectare. Climatic indicators significantly affected decreased saffron yield in Razavi and South Khorasan. The results also revealed that the average and maximum temperature were the main variables influencing the reduction of saffron yield. For instance in Torbate Heydarieh, the variable of average temperature predicted 42 percent of the variability of the yield and in other cities studied, the maximum temperature variable predicted between 24 and 56% of the variability of the yield. Furthermore, the results of the time series analysis of saffron yield revealed that saffron yield will show a decreasing and negative trend by 2025 in all studied cities. Up to 2025, Mashhad and Kashmar with a slope of 0.09 and 0.07 kg/ha, had the highest and lowest decreasing trends, respectively.