بررسی عوامل اثرگذار بر مصرف کودهای شیمیایی در مزارع زعفران (مطالعه موردی: شهرستان گناباد)

یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی و صادراتی کشاورزی ایران زعفران است که تولید آن منبع اصلی درآمد بسیاری از مناطق روستایی در شرق کشور به شمار می‌آید. با این وجود، عملکرد مزارع زعفران طی سال‌های 1394-1350 حدود 36 درصد کاهش یافته است. شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زعفران در ایران نیز با این مشکل مواجه است. شواهد و بررسی‌های میدانی گویای این است که استفاده‌ زیاد از نهاده‌های شیمیایی به خصوص کودهای شیمیایی می‌تواند به عنوان یکی از عوامل اصلی این کاهش عملکرد مطرح باشد. بنابراین هدف مطالعه‌ حاضر بررسی عوامل موثر بر مصرف کودهای شیمیایی با تاکید بر نقش نگرش و آگاهی زعفران‌کاران است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، تعداد 105 پرسش نامه بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی نسبی تکمیل و از الگوی لاجیت ترتیبی استفاده شد. نتایج نشان داد که دو متغیر نگرش زعفران‌کاران نسبت به کشاورزی پایدار و آگاهی نسبت به عوامل کاهش‌دهنده عملکرد اثر منفی و معنی‌داری بر احتمال استفاده‌ کشاورزان از کود شیمیایی دارد. در حالی که متغیرهای درآمد کشاورزان، سن، سطح تحصیلات و بیمه کشاورزی اثر مثبت و معنی‌داری بر احتمال استفاده از کود شیمیایی توسط کشاورزان دارند. بنابراین اتخاذ سیاست‌های مناسب به منظور بهبود نگرش کشاورزان نسبت به فعالیت‌های کشاورزی پایدار و افزایش آگاهی زعفران‌کاران از آثار منفی و بلندمدت استفاده‌ بی‌رویه کودهای شیمیایی، جلب اعتماد کشاورزان معتمد و با تجربه برای کاهش استفاده از کودهای شیمیایی و تجدید نظر در محتوای کلاس‌های آموزشی و ترویجی نقش تعیین‌کننده‌ای در بهبود الگوی مصرفی کشاورزان از کود شیمیایی دارد.