بررسی راهبردهای قیمت گذاری زعفران با رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک

زعفران با توجه به قدرت ایجاد اشتغال بالا و ایجاد درآمد مناسب به عنوان یک محصول مهم برای کشاورزان استان خراسان رضوی به حساب می‏آید. وجود مسائل و مشکلات پیش روی زعفران کاران در زمینه بازاریابی و صادرات باعث گردیده این محصول به‌رغم کیفیت مرغوب، از وضعیت مناسبی در بازار جهانی برخوردار نباشد. لذا بررسی آمیخته بازاریابی قیمت به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موثر بر بازاریابی زعفران در منطقه ضروری به نظر می رسد. به‌منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای آمیخته بازاریابی قیمت زعفران، در این مطالعه از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک استفاده شد. اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه تخصصی با مدیران و کارشناسان شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده زعفران در شهرهای مشهد و تربت‌حیدریه در سال 1394 جمع آوری گردید. جهت بررسی روایی منطقی پرسش نامه‏ها و صحت و سقم سوالات، پرسش نامه‏ها توسط اساتید راهنما و مشاور و چند تن از کارشناسان مورد بررسی و اصلاح قرار گرفت. در ابتدا تعدادی پرسش نامه اولیه تکمیل شد و با کاربرد روش آلفای کرونباخ ضریب پایایی 0.79 حاصل گردید. نتایج ماتریس عوامل داخلی نشان داد که نقاط ضعف بر قوت غلبه دارند و بر طبق نتایج ماتریس عوامل خارجی نیز نقاط فرصت بر تهدید برتری دارند. نتایج مطالعه همچنین نشان داد ظرفیت‌ افزایش ارزش‌افزوده ناشی از فرآوری زعفران با امتیاز 0.57 و ارزش صادراتی با امتیاز 0.54 مهم‌ترین نقطه قوت و قیمت پایین خرید از کشاورزان با امتیاز 0.13 و عدم آگاهی از قیمت رقبا با امتیاز 0.11 مهم‌ترین نقاط ضعف آمیخته بازاریابی قیمت است. همچنین صادرات محصول، باکیفیت‌های مختلف بر اساس توانایی مالی مشتریان بازارهای هدف با امتیاز 0.32 و تعیین قیمت بر اساس محیط رقابتی و اقتصادی با امتیاز 0.32 با اهمیت‌ترین فرصت ها و عدم ثبات نرخ ارز با امتیاز 0.40 و نوسان قیمت در بازار صادراتی با امتیاز 0.36 بااهمیت‌ترین تهدیدهای کنونی آمیخته بازاریابی قیمت زعفران است. نتایج کلی حاصل از ماتریس تحلیل وضعیت نشانگر تدافعی بودن راهبردهای فاکتور فرآوری زعفران است. لذا طبق نتایج به دست آمده راهبردهای ایجاد نظام بورس منطقه‌ای داخلی زعفران و کنترل مدت‌دار قیمت در بازارهای صادراتی با هدف توجه به‌نظام قیمت‌گذاری و خرید عادلانه پیشنهاد می‏گردد.