نقش و جایگاه تنقیح در پیش‌نویس‌نگاری تقنینی

نظام حقوقی ایران در حال حاضر با انبوهی از قوانین متورم، پراکنده، و غیر منقح مواجه است. این حجم از قوانین، علاوه بر ایجاد چالش‌هایی برای نظام حقوقی کشور، دسترسی مجریان و عموم مردم به قوانین معتبر را سخت کرده و بعضاً باعث تفاسیر متعدد و اختلاف‌ نظر مجریان در زمینه وضعیت تنقیحی قوانین متعارض شده است. در این پژوهش تحلیلی‌‌ توصیفی که با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مصاحبه با صاحب‌نظران و مشاهده و مطالعات میدانی انجام شده، ضمن پاسخ به این سوال که اعمال تنقیح در پیش‌نویس‌های تقنینی چگونه می‌تواند منجر به ساماندهی قوانین و نظام حقوقی ایران شود، نشان داده شده است که برای ارتقای حقوق قانون‌گذاری و ساماندهی نظام حقوقی ایران و ایجاد نظم نوین قانون‌گذاری لازم است: اولاً، استفاده از تنقیح قوانین در تدوین پیش‌نویس‌نگاری تقنینی به مثابه یکی از بایسته‌های فرایند قانون‌گذاری الزام‌آور شود؛ ثانیاً، تنقیح حین ‌وضع یا نسبت‌سنجی (تعارض) وضعیت تنقیحی قوانین موخر در زمینه قوانین مقدم در زمان تدوین پیش‌نویس‌های تقنینی به صورت نسخ صریح (نه ضمنی) انجام شود؛ ثالثاً، برای دست‌یابی به وضعیت مطلوب قوانین باید ضمن دسته‌بندی موضوعی قوانین (کدهای تنقیحی) به صورت یکسان و مشابه در سه قوه و انجام دادن تنقیح پسینی به سمت و سوی تهیه و تدوین قانون جامع تاسیسی در موضوعات مختلف حرکت کرد.

the role and place of depuration in legislative drafting

iran’s legal system is currently facing a lot of inflated, scattered and unrevised laws. this volume of laws, in addition to creating a number of challenges for the country’s legal system, has made it difficult for executive officers and citizens to access valid laws. also, in some cases, it has caused multiple interpretations and as a result, disagreements between the enforcers regarding the status of the conflicting laws.in this analytical-descriptive research, which was conducted using the library method and interviews with experts, observation and field studies, the question is: how revisions in legislative drafts can lead to the reorganization of laws and the iranian legal system. this research shows that it is necessary to improve the legislative system and organize the legal system of iran and create a new legislative order; first, the use of revision of laws in the drafting of legislation should be made mandatory as one of the requirements of the legislative process. second, the revision during the formulation or the comparison(conflict)of the status of later laws compared to the earlier ones should be done as an explicit(not implicit)abrogation during the drafting of legislative drafts. third, in order to achieve the desired state of the laws, while categorizing the laws(and creating codes)in the same and similar manner in the three branches and performing subsequent revisions, we should move towards the preparation and formulation of a comprehensive legal codes in various subjects.