مشارکت عمومی در تهیه و اصلاح قانون

قانون‌گذاری یکی از امور مهم حاکمیتی است که در جوامع دموکراتیک معمولاً بر ‏عهده مجالس مقنن، مرکب از نمایندگان منتخب مردم، است. به علت پیچیده و مهم بودن امر قانون‌گذاری حقوقدانان، با هدف ارتقای کیفیت قوانین، اصولی را برشمرده‌‏اند. یکی از این اصول مشارکت حداکثری شهروندان در فرایند قانون‌گذاری است. از آسیب‏‌های پیش روی نظام قانون‌گذاری ایران، که ریشه در عدم توجه به کیفیت قوانین دارد، متروک شدن قانون و سرپیچی شهروندان از اجرای قانون است که در نهایت به تزلزل اصل حاکمیت قانون خواهد انجامید. حل این آسیب در گرو بررسی راهکارهای ارتقای کیفیت قوانین است. این موضوع پژوهش در زمینه مشارکت عمومی در قانون‌گذاری، به مثابه راهکار ارتقای کیفیت قوانین، را ضرورت و اهمیت می‏‌بخشد. این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه‏‌ای و با روش توصیفی‌ تحلیلی به دنبال بررسی چیستی مشارکت عمومی در قانون‌گذاری و مبانی و اهداف آن است. نتیجه پژوهش حکایت از آن دارد که مشارکت عمومی در تهیه و تدارک قانون یکی از حقوق ملت است که مطابق آن قانون‌گذار ملزم می‏شود، حین تهیه پیش‏‌نویس قوانین، نظرات مردم و ذی‌نفعان و متخصصان را اخذ و تا جای ممکن در متن قانون لحاظ کند. یکی از مبانی و همچنین اهداف مشارکت عمومی در قانون‌گذاری ارتقای کیفیت و مقبولیت قانون است.

public participation in drafting and amending the law

legislation is one of the most important matters of governance. in democratic societies the responsibility usually lies with the legislative assembly composed of elected representatives of the people. because of the complexity and importance of legislation jurists have enumerated certain principles for improving the quality of laws. among these principles is the maximum participation of citizens in the legislative process. one of the issues faced by the legislative system of iran is facing, due to its disregard for the quality of laws, is the desuetude of laws and citizens’ disobedience to them. this will eventually lead to the weakening of the rule of law. solving this problem depends on the examination of ways to improve the quality of laws. this issue makes research on public participation in the legislative process necessary. this paper, using library sources, and with a descriptive-analytical method, seeks to investigate the place of public participation in legislation and its and goals. the findings of the research indicate that public participation in the drafting of laws is a right of the nation. as such, the legislator is required to take the opinions of the people, stakeholders and experts into account when drafting laws. one of the basics and goals of public participation in legislation is to improve the quality and acceptability of laws.