نقش نهاد رهبری در فرایند گذار به دموکراسی در ساختار قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ( با تاکید بر فصل پنجم)

هر کشوری پس از پشت سر گذاشتن یک انقلاب برای گذار به وضعیت پایدار و نهادینه کردن اهداف برآمده از قانون اساسی با چالش‌های سخت و سهمگینی روبه‌روست. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبین نهادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بوده و حدود صلاحیت‌های آن‌ها را مشخص کرده است. در قانون اساسی ایران سازوکارهایی وجود دارد که وحدت و همگرایی بین نهادها را تضمین کرده و زمینه ایجاد مشارکت سیاسی را نیز در میان مردم فراهم می‌سازد. نوشتار حاضر در پی آن است تا ضمن تبیین مفهوم حاکمیت سیاسی در فصل پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به نقش نهاد رهبری در توازن و نظارت بین قوا و همچنین تحکیم وحدت و هویت ملی در راستای گام برداشتن در مسیر مردم‌سالاری دینی بپردازد. این نوشتار از طریق گردآوری داده‌های کیفی به شیوه کتابخانه‌ای و اسنادی و همچنین بهره‌گیری از داده‌های تجربی و تحلیل آن‌ها با رویکرد اثباتی تفسیری به این نتیجه رسیده است که فصل پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، با توجه به نقش و جایگاهی که برای نهاد رهبری در تطبیق، انسجام و نظارت بر قوای حکومتی و همچنین تامین وحدت و همبستگی ملی و بسط مشارکت سیاسی قائل است، فرایند دستیابی به اهداف انقلاب و متعاقب آن گذار به مردم‌سالاری دینی را تسهیل می‌کند.

The Role of the Leadership in Transition to Democracy in the Constitutional Structure of the Islamic Republic of Iran (with the Emphasis on Chapter 5)

Every country faces serious challenges after undergoing a revolution to transition to a stable state and institutionalizing the Constitutional goals. The Constitution of the Islamic Republic of Iran determines the political, economic, social, and cultural institutions of the country and specifies their competence. There are mechanisms in the Iranian Constitution that ensure unity and convergence between institutions and provide the basis for political participation among the people. The present article, while explaining the concept of political sovereignty in the fifth chapter of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, addresses the role of the leadership in balancing and monitoring interstate power as well as consolidating national unity and identity in order to pave the way for religious democracy. In this paper, using qualitative data collection method through library and documentary method, as well as utilizing empirical data and analyzing them with positiveinterpretive approach, it is concluded that Chapter 5 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran, considering the role and position of the leadership in adapting, coherence and supervision of government powers, as well as in ensuring national unity and solidarity and in expanding political participation, facilitates the process of achieving the goals of the revolution and its subsequent transition to religious democracy.