جایگاه هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه در دادرسی اساسی

دادرسی اساسی به‌عنوان سازوکاری برای تضمین منحرف نشدن از قانون اساسی و صیانت از برتری این قانون در سلسله‌مراتب قواعد حقوقی، دو کارکرد اصلی دارد: نظارت بر مصوبات قوه مقننه از نظر مغایرت نداشتن با قانون اساسی و رفع تعارض در صلاحیت‌ها میان نهادهای عمومی. با این حال، در ایران به‌دلیل نبود ساختاری نهادینه درباره کارکرد دوم، این موضوع چندان در کانون توجه پژوهشگران حقوق عمومی قرار نگرفته است. اما به‌نظر می‌رسد در پی تاسیسی به‌نسبت نوظهور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران به نام «هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه» که مستند به بند 7 اصل 110 قانون اساسی و حکم مندرج در ذیل این اصل با ابتکار رهبری شکل گرفت، زمان آن فرارسیده است که به این کارکرد دادرسی اساسی نیز توجه شایسته‌ای معطوف شود. ازآن‌جا که هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه وظیفه‌ای جز رفع تعارض در صلاحیت‌ها بر مبنای قانون اساسی بر عهده ندارد، این مقاله به روش تحلیلی و تطبیقی، از یک‌سو، کارکرد هیات مذکور را در مقام دادرسی اساسی شناسایی کرده و از سوی دیگر، با بررسی تطور سازوکار حل اختلاف در نظام جمهوری اسلامی ایران، همچنین مقایسه ماهیت حقوقی و صلاحیت‌های کنونی هیات یادشده با نهادهای مشابه در دیگر کشورها، چشم‌انداز تبدیل آن به نهادی اساسی در بازنگری قانون اساسی را مطمح نظر قرار داده است.

The Status of the High Committee for Resolving Disputes and Coordinating Relations among Triple Powers in Constitutional Review

Constitutional review, as a mechanism to guarantee the supremacy of the Constitution in the hierarchy of legal norms, has two principal functions: to review the legislative enactments in terms of noncompliance with Constitution and Sharia, and to settle the conflicts among public entities. Nevertheless, due to lack of institutional structure regarding the second function, this subject has not been so much discussed by the Iranian public law scholars. But, it seems, after the establishment of a relatively newfound entity in the legal system of the Islamic Republic of Iran, namely the High Committee for Resolving Disputes and Coordinating Relations among Triple Powers according to Article 110 (7) of the Constitution, it is time to much more focus on such function. Since, the foresaid Committee has no function except to settle the conflicts regarding the competences, this article, through an analytic and comparative method, recognizes the function of the Committee in the position of Constitutional review. Besides, this article examines the evolution of the dispute resolution mechanism in the Islamic Republic of Iran and compares legal nature and current competences of the Committee with similar entities in other countries. Finally, transforming such Committee to a Constitutional entity is considered in the revision of the Constitution.