الگویی برای تقویّت حمایت از بزه دیدگان جرایم بین‌‌المللی در آفریقا

در رسیدگی کیفری، مشارکت بزهدیدگان به عنوان پیش‌‌شرط و زمینه‌‌ساز احقاق حقوق آنان اهمّیّت شایانی دارد. بررسی تطبیقی مشارکت بزهدیدگان و میزان تاثیرپذیری آنها از تحوّلات نوین عدالت کیفری، بویژه آموزه‌‌های عدالت ترمیمی، ما را در درک رویکرد این مراجع نسبت به بزهدیدگان و بطور کلّی شناسایی موقعیّت آنان در حقوق کیفری بین‌‌المللی یاری می‌‌کند. پایان جنگ سرد و حوادث ناشی از آن در مناطقی چون یوگسلاوی سابق و روآندا موجب شکل‌‌گیری نسل دوّم دادگاه‌‌های کیفری بین‌‌المللی شد. پس از تشکیل دیوان کیفری بین‌‌المللی و ارجاع برخی از موقعیّت‌‌های مربوط به آفریقا به درخواست شورای امنیّت، رسیدگی دیوان به این جرایم و تعقیب برخی از سران دول آفریقایی موجب ناخرسندی عمیق این دولت‌‌ها شد، به گونه‌‌ای که برخی از دول آفریقایی واکنش سختی نسبت به دیوان نشان دادند، تا جایی که طرح موضوع تاسیس احتمالی دیوان کیفری آفریقایی را به همراه داشت. در این میان موضوع مشارکت بزهدیدگان ناشی از جرایم بین‌‌المللی در فرایند دادرسی و حمایت از آنان با توجّه به تاکید اساسنامة دیوان از اهمّیّت خاصّی برخوردار شد. تجربیات ناشی از این موضوع بویژه در عدالت ترمیمی می‌‌تواند الگوی مناسبی برای برقراری عدالت کیفری و جبران خسارت و مشارکت بزهدیدگان در فرایند دادرسی در آفریقا باشد. در این مقاله تحوّلات حقوقی بین‌‌الملل مربوط به حمایت از بزهدیدگان جرایم بین‌‌المللی و درس‌‌هایی که می‌‌توانند الگویی احتمالی برای حمایت از حقوق بزهدیدگان باشند مورد بررسی قرار می‌‌گیرند.

the pattern of enhancing of protection of the victims of international crimes in africa

in criminal proceeding, the victim participation as a precondition of enforcement of law is very important. the comparative study of victims participation in various generations of criminal courts and their effectiveness from new developments of criminal justice specially the restorative justice, will help us to understand the approach of these courts towards victim participation in international criminal law. the end of cold war and aftermath developments in the regions like rwanda and ex-yugoslavia resulted to shaping international criminal tribunals. after making international criminal court some cases in africa refer to icc, and the proceed african cases in icc result the unhappy of some african head of states. meanwhile, the matter of reparations of damages to victims due to international crimes became very important. the experiences of restorative justice can be a good model for criminal justice and reparation of damages and victim participation in africa. in this article the legal developments of protection of international crimes victims and the lessons that can be a model for protection of victims rights will examined.