پاسخ‌‌های سیاست جنایی ایران در برابر نقض مقرّرات ناظر به ویروس کرونا

از آغاز شیوع ویروس کوید-19 در ایران، ستاد ملّی مقابله با کرونا، مرجع اصلی مقرّرات‌‌گذاری برای مدیریّت و کنترل این بیماری بوده است. این ستاد برای پیشگیری از نقض مقرّرات مربوط به کنترل کرونا و واکنش در برابر ناپیروی از آنها، اقدام به تخلّف‌‌انگاری و پاسخ‌‌گذاری‌‌هایِ کنشی و واکنشیِ انعطاف‌‌پذیر نموده است. پاسخ‌‌های کنشی ستاد، شامل تدابیر پیشگیرانۀ اجتماعی و وضعی (فاصله‌‌گذاریِ اجتماعی، اطّلاع‌‌رسانی و قرنطینه) بوده و پاسخ‌‌های واکنشی آن، به‌‌گونۀ جریمۀ مالی (در برابر ماسک نزدن، تردّد غیرمجاز جاده‌‌ای، نقض قرنطینه) و صنفی و اداری بوده است. این نظام واکنشی در برابر کروناپراکنی، به صورت برخورد شدید دفعی (یکباره) نبوده است بلکه به صورت تدریجی، رنگین و گروه‌‌مدار بوده و به موازات تغییر وضعیّت همه‌‌گیری و گسترش سویه‌‌‌‌های ویروس یا مناسبت‌‌های ملّی و مذهبی و پیش‌‌بینی کاهش میزان رعایت دستورهای بهداشتی، سخت‌‌گیرانه‌‌تر شده است. با گسترش واکسیناسیون و ایمن‌‌سازیِ نسبی جامعه در برابر کرونا و فروکش کردن موج ابتلا به آن، تخلّف‌‌زدایی‌‌ و واکنش‌‌زدایی از تدابیر محدودیّت‌‌ساز یادشده، در دستور کار ستاد قرار گرفته و در این راستا، بخصوص در نیمۀ دوم سال 1401، شاهد عادی شدن شرایط بهداشتی جامعه و لغو محدودیت های کرونایی می باشیم.

iranian criminal policy responses to violations of the corona virus regulations

from the point of view of criminal policy, the coronavirus covid-19 can be examined in two ways; corona as a crime and corona as a context of crime. in this paper, the only criminal policy governing the corona is recognized in the light of the general rules and regulations governing these types of diseases and regulations issued in the past year, especially the approvals of the national corona headquarters. in this criminal policy, on the one hand, various health-action measures are implemented to prevent the transmission of quaid-19 virus, and on the other hand, in response to the violation of these measures, classic and modern criminalization / minor offence have been imposed. minimal criminal intervention, status-oriented, colorful responses, gradual punitiveness and intolerance in some matters have been features of the preventive criminal policy against corona. therefore, the body of criminal policy governing this virus is a combination of criminalization and irregular responses, which has led to the creation of a special justice system within the criminal justice system. it seems that the developing tendency of the mentioned headquarters towards criminal policy based on situational prevention and contentment with fines and deprivation of violators has led to neglect of the etiology of non-compliance and insufficient attention to social preventive measures. it seems that with the prolongation of its prevalence in the country and the decrease in the value of official norms, it may lead to an increase in the number of violations.