الزامات اصل بی‌ طرفی در تحقیقات مقدماتی با چالش‌ها و راهکارها در نظام دادرسی ایران

یکی از الزامات و تضمینات اصل بی‌طرفی،انجام تحقیقات مقدماتی توسط قاضی مستقل و تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق است.در این راستا بازپرس وارد ساختار نظام دادسرایی شد و اختیارات دادستان بعنوان یک طرف دعوای کیفری محدود به تعقیب گردید.با وجود اینکه اصل بی‌طرفی و لزوم رعایت آن در ماده 3 قانون آئین دادرسی کیفری کشورمان مورد تاکید قرار گرفته است؛ولی الزامات و جنبه‌های آن بویژه در مرحله تحقیقات مقدماتی از دید مقنن مغفول مانده است.به نحوی که همچنان دادستان واجد اختیار تحقیق و بازداشت متهمین در شمار زیادی از جرایم بوده و بازپرس در انجام تحقیقات از استقلال کامل برخوردار نیست.از طرفی اختیار تحقیق،جمع آوری ادله و بازداشت موقت به قاضی واحد سپرده شده است.اضافه بر این علیرغم پذیرش نظام دادسرایی،همچنان در برخی جرایم و دادگاه های بخش،سیستم دادگاه های عمومی(انجام کلیه مراحل دادرسی توسط قاضی واحد) اعمال می‌گردد که مغایر با اصل بی‌طرفی است؛فلذا تحقق کامل اصل بی‌طرفی در تحقیقات مقدماتی مستلزم اصلاحاتی در قانون آئین دادرسی کیفری می‌باشد.در این مقاله اصل بی‌طرفی و مولفه‌های آن در تحقیقات مقدماتی و میزان پایبندی قانونگذار کشورمان به الزامات اصل مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پیشنهادات اصلاحی ارائه شده است.

principle of impartiality principle in challenges and solutions in iran’s proceedings

one of the requirements and guarantees of the principle of neutrality is to conduct preliminary investigations by an independent judge and to distinguish the prosecutor from the investigating authority.in this regard,the investigator entered the structure of the department of justice and the prosecutor’s powers were prosecuted as a party to the limited criminal proceedings.although the principle of impartiality and the necessity of observance of it in article 3 of the criminal procedure code of our country have been emphasized,but its requirements and aspects particularly in the preliminary stage of the preliminary investigation, officials have been neglected.in the same way, prosecutors still have the power to investigate and arrest the defendants in a large number of crimes and the investigator does not have complete independence in conducting investigations.moreover,despite the adoption of the judiciary system,in some crimes and in the courts of the section,the system of public courts (all stages of proceedings by the judge of the unit( are applied,which is contrary to the principle of neutrality.in this article, the principle of neutrality and its components in the preliminary investigation and the degree of adherence of the legislator of our country to the requirements of this principle have been analyzed.