مبانی فقهی و فلسفی گستره‌ خویش مالکی در باب عملیّات جرّاحی زیبایی؛ با نگاهی به حقوق کیفری ایران، فرانسه و انگلستان

پاسخ به مسئله‌ حدود «خودمالکیّتی» تکلیف مسائل دشواری همچون عملیّات جرّاحی زیبایی نامعقول را روشن خواهد کرد. از نظر فقهی در مورد اینکه انسان مالک اعضاء خود است یا خیر اختلاف نظر وجود دارد؛ رهیافت حاصل آن است که نظریّه‌ حقوق اسلام بر خلاف برخی از تفکّرات غربی خویش مالکی را به طور مطلق نپذیرفته است. دیدگاه اخیر بر اساس مبانی قاعده‌ سلطنت و بنای عقلاء اصل را بر آزادی انسان و تسلّط او بر اعضای بدن خویش قرار داده‌‌ است. البتّه رویکرد اخیر به انسان اجازه نمی‌‌دهد اعضاء خویش را در معرض ضررهای ناموجّه (غیرعقلایی) قرار دهد. در نظریّۀ حقوقی غرب، موافقان خویش مالکی بنا بر اصلِ اخلاقی «خودمالکیّتی»، انسان را مالک اعضاء خود دانسته و بر این باورند که این مالکیّت در چارچوب حقوق طبیعی با محدودیّت‌‌هایی روبه‌رو است. همچنین، معتقدند که جرم‌‌انگاری ضررهای غیرعقلانی به خود موجّه نیست. در مقابل، کسانی که طرفدار نظریّه‌ پدرسالاری اخلاقی هستند مخالف خویش مالکی بوده و جرم‌‌انگاری چنین رفتارهایی را موجّه قلمداد می‌‌نمایند. مقاله‌ حاضر به روش توصیفی و تحلیلی ادلّه‌ دیدگاه‌‌های مذکور را مورد نقد و بررسی قرار داده و مروری کوتاه بر عملیّات جرّاحی زیبایی «نامعقول» در حقوق کیفری ایران، انگلستان و فرانسه می‌‌نماید. در همین رابطه این مقاله نشان خواهد داد که انگلستان و فرانسه به خاطر رسوایی شرکت pip مقرّرات سخت‌‌‌‌تری را برای صنعت جرّاحی زیبایی وضع نمودند.

A Study into Theoretical Basics of Self-Ownership in Cosmetic Surgery in the Light of Iranian Criminal Law

The response to the complicated issue of the scope of selfownership has shed light on the issues like unnecessary cosmetic surgery, gender reassignment surgery, and organ transplant in the convicts of execution. From the viewpoint of Islamic jurisprudential doctrines, there are a myriad of disagreements over the subject of whether men are the owners of their organs or not. The resulted approach is that Islamic viewpoint, contrary to western ideologies which are humanistic, does not completely accept selfownership. From the viewpoint of Islamic jurisprudence, freedom of men and their dominance on their body is an axiom but cannot expose them to unreasonable harm. From the standpoint of western legal theory, the proponents of selfownership believe men are the owners of their organs and thus maintain that this law faces some limitations in the framework of natural law. Moreover, they hold that criminalization of unreasonable harm to self is not to be justified. In contrast, those who believe in the moral patriarchal theory object to selfownership and justify the criminalization of such conducts. The present article analyzes the aforementioned standpoints through a descriptive method and then compares unreasonable cosmetic surgery in the criminal law of Iran with those of England andؤ