نقش اثباتی بارداری در جرم زنا از منظر فقه و حقوق کشورهای اسلامی

در فقه اسلامی اثبات جرایم جنسی موجب حد از جمله زنا تحت قواعد محدودکننده خاصّی است. یکی از مسائل مهم در این زمینه قابلیّت اثبات این جرم به استناد بارداری زنی است که نتوان آن را به ازدواج مشروعی منتسب نمود. فقه امامیه و غالب مذاهب فقهی اهل سنّت برای بارداری ارزش اثباتی قائل نیستند. با وجود این، مالکیه و اقلّیّتی از فقهای حنبلی بارداری را در عرض سایر دلایل اثبات زنای موجب حد قلمداد نموده‌‌اند. اختلاف رویکردهای فقهی مزبور در نظام‌‌های حقوق کیفری کشورهای اسلامی اثر خود را بر جا گذاشته است، به گونه‌‌ای که برخی از کشورها متاثّر از فقه مالکی بارداری را در عرض اقرار و شهادت به عنوان یکی از دلایل حدّ زنا قلمداد نموده‌‌اند؛ بعضی نیز هر چند بارداری را موجب ثبوت حد ندانسته‌‌اند، در این فرض متّهم را مشمول تعزیر قرار داده‌‌اند. دسته دیگر به طور کلّی بارداری را از عداد دلایل معتبری که بتوانند مجازاتی اعم از حدّی و تعزیری را برای متّهم به دنبال آورند خارج دانسته‌‌اند. در نوشتار حاضر با روشی تحلیلیتوصیفی ضمن تبیین آرای فقهی مطرح در این زمینه و ارزیابی دلایل آنها، موضع نظام تقنینی و قضایی تعدادی از کشورهای مسلمان را کاویده‌‌ایم.

The Positive Role of Pregnancy in the Crime of Adultery from the Perspectives of Jurisprudence and Law of Islamic Countries Abstract

Proof of sexual crimes discussed under the prescribed punishment, including adultery in Islamic jurisprudence, is subject to certain restrictive rules. One of the important issues in this regard is the ability to prove this crime based on the pregnancy of a woman who cannot be attributed to a legal marriage. According to Imamia jurisprudence and the majority of Sunni jurisprudential Schools, pregnancy does not suffice to prove a crime. However, Maliki and a minority of Hanbali jurists have considered pregnancy as one of the other shreds of evidence for adultery punishable by prescribed punishment. The differences in these jurisprudential approaches have affected the criminal justice systems of Islamic countries. Some countries, influenced by Maliki’s jurisprudence, have considered pregnancy as one of the shreds of evidence for adultery. Although some did not consider it to be proof of prescribed punishment, they ruled that the accused could be punished through Ta’zir. Another group considers pregnancy to be out of pieces of evidence that can lead to punishment. In the present paper, with a descriptiveanalytical method, while explaining the jurisprudential theories in this field and evaluating their reasons, we have examined the position of the legal and judicial system of several Islamic countries in this field.