اثر محکومیت زدایی و کیفرزدایی قاعده درء در جنایات موجب قصاص با رویکردی به قانون مجازات اسلامی1392

قانون‌گذار ایران در قانون مجازات اسلامی 1370 صریحاً به قاعده درا نپرداخته بود اما در ماده‌ی 120 و 121قانون مجازات اسلامی 1392در بحث سقوط مجازات‌ها‌، به صورت مستقل به آن پرداخته است.قاعده درا در برخی حالات کیفرِ خاصی را دفع می‌کند اما امکان اعمال کیفر از جهات دیگر وجود دارد و در برخی موارد به طورکلی محکومیت‌زدایی می‌کند. رویکرد قانون‌گذار به گونه‌ای است که قاعده‌ی درا را به غیر حدود نیز تسری داده و این رویکرد با اطلاق ادله قاعده درا مطابق می‌باشد چراکه با توجه به شواهد قرآنی و روایی، مشخص می‌شود، لفظ «حد» در مهمترین مستند قاعده، نمی‌تواند فقط به معنای مجازات خاص باشد و مطلق عقوبت را در برمی‌گیرد. جنایات موجب قصاص با توجه به مستندات فقهی و نظر قانونگذار در ماده‌ی120ق.م.ا در صورت حصول شبهه مشمول قاعده درا شده و با توجه به شرایط مسئولیت و شرایط جرم هر دو اثرِ کیفرزدایی یا محکومیت‌زدایی را می‌تواند داشته باشد. اصولاً در مواردی که اصل رفتار مورد شبهه قرار گیرد اثر محکومیت‌زدایی قاعده درء اعمال می‌شود و اصولاً در مواردی که شبهه در شرایط ثبوت قصاص باشد و یا اصل رفتار ثابت باشد و شبهه در عنصرروانی یا قانونی تحقق یابد اثرکیفرزدایی قاعده درا اعمال می‌شود.