تطبیق عناصر زیبایی شناسی قرآن کریم با نظریه هنجارگریزی نحوی نمونه مورد پژوهانه: سوره مبارکه «کهف»

سبک‏شناسی، به عنوان یکی از روش‏های تحلیل متون ادبی امروزه بیشتر بر پایه «هنجارگریزی» استوار است. این نظریه که گاهی از آن با عناوینی چون «انحراف از نُرم» یا «عدول از زبان معیار» یاد می‏شود، یکی از مهمترین یافته‏های صورتگرایان روس است و تاکید آن بر تمایز یک اثر ادبی از صورت عادی زبان است. از آن جمله می‏توان به هنجارگریزی در عرصه دستور زبان یا همان بخش نحوی آن اشاره کرد که به شکل جابجایی ارکان جمله و دخل و تصرف در آن نمود پیدا می‏کند.قرآن کریم که نمونه کامل سخن و در اوج فصاحت و بلاغت است، دارای جنبه‏های مختلف زیبایی ادبی است. با این پیش‏فرض، پژوهش حاضر کوشیده است تا با پاسخ دادن به پرسش‏های زیر گوشه‏ای از زیبایی‏های پنهان در این کتاب شگرف و اعجاز ادبی آن را در حد توان آشکار نماید. کدام‏یک از روش‏های هنجارگریزی نحوی در قرآن کریم کاربرد و بسامد بیشتری دارد؟ این روش‏ها چه اهداف زیبایی شناختی و معناشناسانه‏ای را دنبال می‏کند؟ تاثیر فرایند مذکور در ارتقای سطح زبانی متن چقدر است؟ بدین منظور سوره مبارکه «کهف» از دیدگاه هنجارگریزی نحوی و با روش توصیفی تحلیلی به عنوان جرعه‏ای از دریای بی‏کران کلام الهی مورد بررسی قرار گرفته است.نتیجه تحقیق نشان می دهد که تقدیم و تاخیر هدفمند ارکان جمله، با اهدافی چون اهتمام و اختصاص؛ حذف، برای درگیر نمودن ذهن مخاطب و برانگیختن احساسات و تخیل وی؛ اضافه که موجب اضافه شدن معنا و تقویت و تاکید مطلب می‏گردد؛ و گونه‏های مختلف التفات در ضمایرکه باعث تغییر سبک یکنواخت متن می‏شود و نیز خواننده را به پیگیری، تفکر و یافتن اسرار متن وامی‏دارد، از پر بسامدترین نمونه‏های هنجارگریزی نحوی در این سوره مبارکه بشمار می آیند که موجب برجسته سازی متن آن گردیده و به تبع آن معانی ویژه‏ای را به مخاطب القا نموده اند.