بررسی پیوستگی کارگفتی آیۀ 71 سوره هود بر اساس مدل کلان‌ساختار وان دایک

تبیین پیوستگی آیات قرآن کریم در سطح معناشناختی در برخی موارد، از جمله آیه 71 سوره هود، دشوار است. وان دایک معتقد است در تبیین پیوستگی متن باید به سطح کاربردشناختی نیز توجه داشت. او مدل نوینی در این باره ارائه کرده است. هدف این مقاله بررسی پیوستگی کارگفتی آیه 71 سوره هود بر اساس مدل کلان ساختار وان دایک به روش توصیفی تحلیلی است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوالات است که مدل کلان ساختار وان دایک چیست و پیوستگی کارگفتی عبارت «فضحکت فبشرناها» بر اساس این مدل چگونه قابل تبیین است. یافته های تحقیق نشان داد که کلان ساختارِ بخش آغازین سوره، کارگفتِ اعطای فضل به مومنان و عذاب منکران است. کلان کارگفتِ داستان، آماده سازی بافتِ ذهنی حضرت ابراهیم(ع) و همسرش برای فرزند دار شدن (به عنوان مصداق اعطای فضل) و آماده سازی ذهن ایشان برای عذاب قوم لوط (به عنوان مصداق عذاب منکران) است؛ در نتیجه، بر اساس پیوستگی کارگفتی در فضای کلان ساختار، کاربری حرف فاء در «فضحکت» مبنای معناشناختی و در «فبشرناها» مبنای کاربردشناختی دارد. بر این مبنا، «ضحکت» کنش باگفتۀ «لا تخف» است و نتیجۀ بشارت نیست. از آنجا که بافت ذهنی حضرت ابراهیم(ع) متوجه امنیت همسرشان و نجات قوم لوط است، بشارت فرزند دار شدن به همسر ایشان رسید (فبشرناها).

investigating the speech act cohesion of ayah 71 of surah hūd based on van dijk’s macro structure model

it is difficult to explain the cohesion of the ayahs of the holy qurʾān at the semantic level in some cases, including the 71st ayah of surah hūd. van dijk believes that in explaining the cohesion of the text, attention should be paid to the pragmatic level as well. he has presented a new model in this regard. the purpose of this article is to investigate the speech act cohesion of ayah 71 of surah hūd based on van dijk's macro structure model in a descriptive analytical way. this article seeks to answer the question of how the speech act cohesion of the phrase fazahekat fabasharnaha can be explained based on this model. the findings of the research showed that the macro structure of the beginning part of the surah is the speech act of giving grace to the believers and punishment to the unbelievers. the macro speech act of the story is preparing the mental context of prophet ibrahim (as) and his wife to have a child (as an example of granting grace) and preparing his mind for the punishment of people of lūt' (as an example of the punishment of the unbelievers). as a result, based on the cohesion of speech act in the macro structural space, the use of the letter fa in fazahekat has a semantic basis and in fabasharnaha a pragmatic one. accordinlgy, zahekat is a perlocutionary act of laa takhaf and is not the result of good news. since the mental context of prophet abraham (as) is focused on the safety of his wife and the salvation of lūt's people, the good news of having a child reached his wife (fabasharnaha).