دلالت یابی آیۀ«مودت» مبتنی بر روی‌کرد «شناختی»

آیه 23 سوره مبارکه شوری:«ذلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً اِلاَّ الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبى‏ وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَهً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً اِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ» معروف به آیه مودت، در فراز میانی اش از مخاطبان درخواست می‌کند که به قربی مودت نمایند:«الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبى».‏ در تفسیر این فراز دیدگاه های مختلفی مطرح شده که رویکرد غالب در اکثر آن‌ها نقلی و برون‌متنی است و کمتر موردی یافت می‌شود که به قرینه ای درون متنی استناد شده باشد. این موضوع نگارنده را بر آن داشت به ارزیابی قابلیت متن در ارائه چنین قرائنی بپردازد. در راستای بررسی این شاخصه، به‌نظررسید اقدام هنجارگریزانه متکلم در برقراری نسبت بین دو مقوله «مودت» و «قربی» با استفاده از حرف اضافه «فی»، شاید بتواند به‌عنوان قرینه ای درون‌متنی ایفای نقش نماید؛ این رو نوشتار حاضر با استناد به منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی با هدف بررسی پیامدهایی که این نسبت‌سازی به‌لحاظ بار معنایی به‌عبارت حمل می کند سامان یافت. از آن‌جا که برای وقوف به بار معنایی برآمده از این نسبت‌سازی اطلاع از معانی حرف اضافه «فی» لازم می‌نمود، از انگاره شناختی برای این مهم استفاده گردید، الگویی که به‌دلیل روشن‌نمودن مبنای تجربی ساختارهای مفهومی، تبیین گویاتری از معانی آن‌ها ارائه می‌دهد. با مطالعه الگوی شناختی و نحوه کاربست آن در معناشناسی حرف اضافۀ «فی» به‌تدریج این فرضیه در ذهن قوت گرفت که با نظرداشت به قابلیت های کارکردی که انگاره شناختی درباره معنای حرف اضافه «فی» می‌شناساند، دیدگاه دال بر مودت ورزی به ائمه، می‌تواند به‌عنوان دیدگاهی با قرینه پذیری درون‌متنی مطرح گردد؛ از این رو در نوشتار پیشرو درصدد طرح و تقویت این فرضیه هستیم که اگر متکلم درصدد بیان محبت ورزی به ائمه می‌بود، به احتمال زیاد در صورت‌بندی مقصود خود، از تعبیری مشابه عبارت همین آیه یعنی «الموده فی القربی» استفاده می‌کرد.

Signification of the Ayah of Mavaddat Taking the Cognitive Approach

The twentythird ayah of Surah Ash Shura, known as the ayah of Mavaddat (amity or friendship), in its middle part, asks the audience to show attachment to their relatives and friends. In the interpretation of this part of the ayah, various views have been proposed but the dominant one is narrative and extratextual. And there are few cases referring to intratextual clues. This fact encouraged the authors to evaluate the ability of the text in providing such clues. As a result of the investigation of this element, according to the opinion of the theologian's normevading action in establishing the relationship between the two categories of mavaddat and qurba (relatives and friends), by using the preposition fi’, it may be able to play a part as an intratextual clue. Therefore, the present article was organized by referring to library sources and using a descriptiveanalytical method with the aim of investigating the consequences that this comparison brings to the phrase in terms of semantic load. Since it was necessary to know the meaning of the preposition fi’ in order to understand the meaning of this comparison, a cognitive model was used. The model provides a more expressive explanation of conceptual structures due to the clarification of their empirical bases. By studying the cognitive model and how it is used in the semantics of the preposition fi’, this hypothesis gradually gained strength in the mind that considering the functional capabilities that the cognitive schemata recognizes about the meaning of this preposition,   the view of showing attachment to the Imams can be presented as a point of view with intratextual relatability. Thus, in this article, we tried to propose and strengthen this hypothesis that if the theologian was trying to express affection to the Imams, he would most likely have used an interpretation similar to the phrase of the same ayah, AlMavaddata fi’ AlQurba in formulating his intention.