بررسی و تحلیل سوره‌ های فاتحه و بقره براساس نظریه بهینگی پرینس و اسمولنسکی (با محوریت کتاب معانی القرآن فراء)

نظریه بهینگی یک روی‌کرد محدودیت بنیاد در حوزه زبان شناختی جدید می‌باشد که در سال (1993م) توسط آلن پرینس و پاول اسمولنسکی مطرح شد. براساس این نظریه صورت های زبانی، ناشی از تعامل میان محدودیت های متقابل و متضاد می باشند و محدودیت ها، معیار تمایز میان برون دادهای برخاسته از درون داد اصلی قرار می گیرند. در این پژوهش با شیوه توصیفی– تحلیلی، انطباق معیارهای نظریه بهینگی در مسائل اسنادی برخی از آیات سوره های الفاتحه و البقره   با محوریت کتاب معانی القرآن فراء مورد تحلیل قرارمی‌گیرد. هدف محوری این پژوهش، انطباق معیار های انگاره بهینگی بر شواهدآیات قرآن کریم می‌باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که قرآئت های قرآنی به‌عنوان متونی مستند و مرجع در سطح استعمال و اداء لغوی، دارای بهینگی می باشند؛ ولی در انطباق با معیارهای رایج نحوی، سطح بهینگی متفاوتی دارند. در بررسی شواهد این دو سوره مشخص می‌شود که محدودیت هایِ پایایی مراعات و محدودیتِ نشان‌دارِ تخطی پذیرِ  مُهلِک (*!) به‌ندرت اتفاق می افتد و بیش‌ترین نقضِ محدودیت ها در مجال محدودیت‌هایِ نشان‌دارِ تخطی پذیرِ غیرمُهلک (*) واقع می شود و برون دادهای بهینه از منظر فراء، برون دادهایی می‌باشند که قرآئت مرفوع شاهد آیه را توجیه می‌کنند که این مساله متاثّر از تمایل فراء به اعراب مرفوع و نیز روی‌کرد او به عاملیّت مبتدا در رفع می‌باشد؛ در نتیجه در ترکیب‌های اسنادی، بیش‌تر به تقدیر، حذف وتاویل خبراهتمام دارد. محدودیتِ نشان‌دارِ غیر مُهلِک الحذف والتقدیر دارای بیش‌ترین نقض درتحلیل شواهد آیات می باشد.

An Analysis of Surah AlFatiha and Surah AlBaqarah Based on Prince and Smolensky's Optimality Theory (Centering on Fara's Maani alQur’an)

Optimality theory is a fundamental constraint approach in the field of modern linguistics that was proposed in 1993 by Alan Prince and Paul Smolensky. Based on this theory, linguistic forms originate from the interaction between mutual and opposite restrictions that are the yardstick to distinguish the output arising from the original input. In this descriptiveanalytical research, conformity of the criteria of optimality theory in documentary issues of some ayahs of Surah AlFatihah and Surah al Baqarah centering on the book Maani alQur’an by Fara was analyzed. The results indicate that Qur’anic readings as wellfounded and reference texts enjoy optimality at the level of lexical usage and representation. However, in accordance with common syntactic criteria, they have different levels of optimality. In examining the evidence of these two surahs, it became clear that the limitations of the reliability are observed and the marked infrangible limitation of fatal violations (*!) rarely occur. Also, most violations of restrictions are located at the places of nonfatal infrangible marked restrictions (*) and optimal outputs from the point of view of Fara are the outputs that justify the marfū reading of the evidence (shāhīd) of the ayah, which is influenced by Fara's tendency for marfū diacritic and his approach to the agency of the subject when it is used in the marfū form. Therefore, in predicative formations, he is more likely to use implicitation, deletion, and interpretation of the predicate. The nonfatal marked limitation of deletion and implicitation show the highest number of violations among the evidences of the ayahs.