تحلیل کاربست گفتمان سکوت در سوره مبارکه یوسف (ع)

سکوت به مثابۀ یک کنش ارتباطی، نقش مهمی در انواع گفتمان ایفا می‌کند. سکوت شالوده زبان، فکر و شناخت است. سکوت متمم گفتار و یا بیش‌تر از آن است. وجود عناصر غایب در گفتمان، با حضور معنادار خود تاثیر بسزایی بر مخاطب می‌گذارند و او را به اندیشه فرا می‌خوانند. قرآن کریم به عنوان یک اثر بلاغی و ادبی دارای عناصر غایب و مسکوت بسیاری است که پژوهشگران را برای واکاوی آیات الهی برمی‌انگیزد تا دیگر نکات بلاغی آن را  آشکار سازند. در جستار حاضر برآنیم به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر نظریه گفتمان سکوتِ روایی و با استناد به تفاسیر قرآنی معتبر، سوره یوسف را در سه سطح ساختاری، معنایی و کاربردشناختی واکاوی کنیم. در این راستا به دنبال پاسخی روشن به این سوال هستیم که سکوت چه تاثیری در چندمعنایی و خوانش سوره مذکور دارد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که سوره یوسف از سه سبک سکوت برخوردار است که نشان از انسجام ساختاری و معنایی این آیات الهی دارد. سکوت ساختاری ضمن موجز ساختن کلام، گره‌افکنی و تعویق معنا، در کنار سکوت معنایی به تصویرسازی پرداخته و فضا را ملموس‌تر کرده است. سکوت کاربردشناختی با بسامد بالای خود، موید عفت و معصومیت حضرت یوسف است. کامل شدن شکاف‌های موجود به کمک دانش پیشین مخاطب و بافت، سبب بازاجرایی و خوانش معانی می‌شود و زمینه تفاسیر متعدد برای آیات الهی را فراهم می‌سازد.

The Application of the Discourse of Silence in Surah Yusuf (AS)

AbstractSilence as a communicative action plays a crucial role in different discourses. It is the foundation of language, thinking, and cognition. Silence is the complement to speech and even beyond that. Absent elements have a meaningful presence in the discourse, and highly impress the audience and encourage them to start thinking. The Holy Qur’an, as a rhetorical and literary work, consists of numerous absent and silent elements that incite researchers to discover any new rhetorical hinters by exploring the divine ayahs. In the current study, a descriptiveanalytic method was employed to analyze Surah Yusuf at three structural, semantic, and cognitivepragmatic levels, based on the theory of narrative silence discourse. The study aimed to present a clear answer to the question of silence and its impact in polysemy and in the reading of Surah Yusuf. The findings show that this surah contains three types of silence, indicating the structural and semantic coherence of the divine ayahs of the Qur’an. While condensing the speech, creating plot tension, and delaying the meaning, structural silence provides illustrations, and creates a more tangible atmosphere. The frequent pragmatic silence confirms the purity and innocence of Yusuf. Filling the current gaps with the help of readers' background knowledge, as well as the context, facilitates the esoteric interpretation of the meanings and makes provisions conducive for various interpretations of the divine ayahs.