تحلیل و تبیین ساخت‌های ایستا در زبان عربی بر پایه دستور نقش و ارجاع همراه با شواهدی از قرآن کریم

دستور نقش و ارجاع، نظریه‌ای ساختینقشی است که در آن ساخت نحوی با ساخت معنایی ترکیب شده است؛ اگرچه بخش بنیادی بر عهده ساخت معنایی می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و توصیف انواع ساخت‌های ایستا در زبان عربی همراه با شواهدی از قرآن کریم، بر اساس دستور نقش و ارجاع نگاشته شده است. این جستار به دنبال پاسخ به دو پرسش‌ است: 1 ساخت‌های ایستا در زبان عربی و آیات قرآن کریم کدامند؟ 2 چگونه دستور نقش و ارجاع می‌تواند ابزار مناسبی برای تشخیص ساخت‌های ایستا در زبان عربی و قرآن کریم فراهم نماید؟ روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی است و داده‌های زبانی از گویشوران بومی زبان عربی و متون قرآن کریم گردآوری شده است. در تحقیق پیش‌رو ابتدا به تبیین انواع ساخت‌های ایستا در عربی با بهره‌گیری از شواهد قرآن کریم کوشش شده ‌است، در ادامه با کمک ابزار موجود در این دستور، آزمون‌های طبقه‌بندی افعال ون ولین و لاپولا (1997)، به تشخیص ساخت‌های ایستا پرداخته‌ می‌شود. نتایج حاکی از آن است که در عربی ساخت‌های ایستا به 9 دسته تقسیم می‌شوند: ساخت‌های اسنادی، ساخت‌های ملکی، افعال ناقصه، افعال حسی و حالتی، افعال رجا و آرزو، افعال تعجب و افعال مدح و ذم. علاوه بر آن، تحلیل داده‌ها نمایانگر آن است که در عربی از مجموع پنج آزمون در دستور نقش و ارجاع، چهار آزمون جهت تشخیص ساخت‌های ایستا از کارآیی لازم برخوردار می‌باشند. به بیانی دیگر بجز آزمون ساخت استمراری، سایر آزمون‌های تشخیصی مشتمل بر کاربرد قیود شدت کنشی، کاربرد قیود سرعت، همراهی با قید «برای یک ساعت یا بمدت یک ساعت» و همراهی با قید زمان «در یک ساعت»، در زبان عربی کارآمد هستند.

Analyzing Arabic Static Structures Based on Role and Reference Grammar and Using Evidence from the Holy Qur’an

Role and Reference Grammar (RRG) is a functionalstructural theory in which syntactic structures are combined with semantic structures but the core part is the semantic structure. This paper aimed to analyze and describe different types of static structures in Arabic within the RRG and by using examples from the Holy Qur’an. Therefore, the data of this descriptiveanalytic study was gathered from native speakers of Arabic and the text of the Holy Qur’an. First, different types of static structures in Arabic were explained using the evidence of the ayahs of the Holy Qur’an. Then, employing the means available in this grammar, that is, Van Valin and Lapolla’s (1997) verb classification tests, static structures were determined. The results demonstrated that static structures in Arabic are divided into the following nine categories: attributives, possessives, defective verbs, emotive verbs, modal verbs, verbs to express wishes and hopes, exclamatory verbs, and verbs for praise or dispraise. Furthermore, it was found that out of the five tests in RRG, four have the required efficiency for identifying static structures. In other words, except for the test of progressive structure, other four tests including the application of adverbs related to the force of the action, application of adverbs having to do with speed, accompanying the adverb, e.g. for an hour, and accompanying the adverbs of time are efficient in Arabic.