سازه های فاصله ای راوی از روایت در داستان های قرآنی (با تکیه بر نظریه شلومیث ریمون کنان)

هر چند انتظار ما از روایت این است که از نوع متعاقب، یعنی روایت رخدادی بعد از وقوع باشد، اما بررسی سازه های روایتی برخی داستان ها با تکیه بر نظریه فواصل روایتی شلومیث ریمون کنان، ثابت می کند که همیشه، وضع به این منوال نیست. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی– تحلیلی و با تکیه بر نظریه مذکور، داستان های قرآنی را مورد بررسی قرار داده است. نتایج، نشان از وجود تشابهات و اختلافات معناداری، در شیوه روایتگری داستان های قرآنی با نظریه ریمون کنان دارد. برخلاف این نظریه، نکته قابل توجّه در داستان هایی که به شیوه مقدّم، روایت شده اند این است که اغلب این رخدادها با افعال ماضی بیان شده که نشان از قطعیت آن ها دارد و در زمینه نشانه های مستقیم مبتنی بر فاصله روایت مابعد، نکته حائز اهمیت این است که گرچه زمان زیادی از وقوع برخی داستان ها گذشته، ولی با زبانی هنری روایت شده اند. در نشانه های غیرمستقیم نیز دو شباهت عمده میان روایتگری داستان های قرآنی با نظریه مذکور وجود دارد: یکی اینکه گاهی راوی، کم یا زیاد، از رخدادها فاصله می گیرد امّا به هنگام ضرورت در بطن داستان وارد می شود؛ مانند داستان حضرت یوسف(ع) و حضرت موسی(ع). نکته دیگر اینکه در روایت برخی رویدادهای گذشته، از افعال مضارع استفاده شده و قصد راوی از کم نمودن فاصله روایت جاودانه کردن آنها و ایجاد حس در زمان بودن، برای مخاطب است.

the Holy Qur’an, Shlomith Rimmon Kenan, narrative distance, narration, story.

Although we expect the narration to be of the subsequent type, that is, the narration of an event after its occurrence, an examination of the narrative structures of some stories, relying on the narrative distance theory of Shlomith Raymond Kennan, proves that this is not always the case. The present descriptiveanalytical study examined the Qur’anic stories using the aforementioned theory. The results show the existence of significant similarities and differences in the method of narrating Qur’anic stories with that of Rimmon Kenan’s theory. Contrary to this theory, a noteworthy point in the stories that have narrated future events is that most of their events are expressed in the past tense, which indicates their certainty, and in the case of direct signs based on the distance of subsequent narrative, it is important to note that, although a long time has passed since the occurrence of some stories, they have been narrated in an artistic language. In indirect signs too, there are two main similarities between the narration of Qur’anic stories and the aforementioned theory. One is that sometimes the narrator, more or less, distances himself from the events, but, when necessary, enters the heart of the story, as in the stories of Prophet Yusuf (AS) and Prophet Musa (AS). Another point is that in the narration of some past events, present tense verbs have been used and the narrator intends to reduce the distance of the narration to immortalize the events and to create a sense of being present for the audience.