نگرشی سیستمی بر پیوستگی فراکتالی ساختار سوره با تاکید بر افتتاح و اختتام (بررسی موردی سوره روم)

شناخت صحیح ساختار سوره، یکی از اصلی ترین مولفه های فهم پیوسته فضای آیات در نظام معنایی قرآن کریم است. آغاز و انجام سوره به عنوان ارکان اصلی آن، روابط تعیین کننده ای با دیگر مفاهیم متن دارند. تناسب حکیمانه شروع و پایان کلام حق، اقتضای خالقی حکیم و مدبر است. از این رو کشف و استخراج پیوندهای موجود میان افتتاح و اختتام که منجر به فهم منسجم و جامع تری از ساختار اصلی سوره می گردد بیانگر غایت این نوشتار خواهد بود. در همین راستا پژوهش حاضر در پاسخ به چگونگی امکان درک هماهنگی و نظام مندی حاکم بر ساختار سوره از طریق بررسی عناصر اصلی شروع و پایان آن، با تکیه بر نظریه ساختارگرایی تلاش نموده تا الگویی برگرفته از قرآن ارائه نماید. لذا ترسیم فضای پیوسته میان اجزای یک سوره، با ایده پردازی از هندسه فراکتال که شاخصه مهم آن، برجسته نمودن نقش تکرار معنادار اجزای خودمتشابه، در ایجاد ساختار اصلی یک طرح هماهنگ است نگاهی جدید در این بررسی به شمار می رود. ازین رو به تحلیل پیوندهای ساختاری میان آغاز و انجام سوره به کمک این الگو پرداخته شده است. کاربست شواهد لفظی معنایی درون بخشی و بینابخشی، منجر به طرح خوانشی پیوسته از مفاهیم سوره می گردد. شاخصه های دو گروه مومنین و کافرین به لقاء، ذکر مولفه های صبر، استمرار در مسیر ایمان، جهاد و بندگی در کنار مفهوم امر الهی در ظاهر و باطن هستی، تبیین روابط حقیقی و اعتباری، همان زنجیره مفهومی پیونددهنده بندهای آغازین و پایانی دانسته می شود که بدنه سوره نیز پیرامون آن شکل گرفته ا ست.

A Systemic Approach to the Fractal Cohesionof Surah Structure with Emphasis on Openingand Closing: the Case of Surah ArRum

Proper realization of the surah structure is a key component in the constant understanding of the atmosphere of ayahs in the semantic system of the Holy Qur’an. Each surah’s beginning and ending, as its main components, have significant relationships with other concepts used in the text. The wise proportionality of these two parts is indicative of a sage and prudent Creator. Therefore, this study aimed to discover and extract the connections between the opening and closing of surahs, which leads to a more coherent and comprehensive understanding of their main structures. To this end, it was an attempt to present a model adapted from the Holy Qur’an based on structuralism to respond to the question of how it is possible to understand the harmonic and systemic nature of the surah structure by examining the main elements of its beginning and ending. Therefore, it adopted a new approach by depicting the cohesive relation between the elements of a surah through ideation from fractal geometry whose important feature, highlighting the meaningful repetition of the same components, is concordant in creating the main structure of a design. It thus analyzed the structural links between the beginning and ending of Surah ArRum relying on this model. The use of intra and inter componential lexicalsemantic evidence leads to a cohesive reading of the concepts of the surah. The features of the two groups of believers and infidels concerning liqā’Allāh (meeting God), mentioning the components of patience, persistence in the path of faith, jihad and servitude along with the concept of divine command in the inward and outward of existence, and explaining real and conventional relations constitute the conceptual chain connecting the beginning and ending parts, around which this surah is formed.