معناشناسی واژه «قرا» و بسامد کاربرد معادل‌های معنایی آن در ترجمه‌های فولادوند و الهی قمشه‌ای از قرآن مجید با رویکرد شناختی

چندمعنایی از دیرباز در میان مترجمان و مفسران جایگاه ویژه‌ای داشته است. در میان زبان‌شناسان نیز بررسی روابط معنایی از جمله چندمعنایی حائز اهمیت است. درک قرآن مستلزم درک اجزاء مختلف آن است. اگر روابط معنایی مفاهیم قرآنی نادیده گرفته شود فهم قرآن ناقص خواهد بود چراکه چنین فهمی خطی و جزء نگراست. اما فهم روابط معنایی قرآن در شبکه‌های شعاعی و مرتبط با پدیده‌ها و مفاهیم قرآنی به خواننده قرآن یک فهم کلان‌نگر و فرآیندی می‌دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شبکه شعاعی واژه «قرا» در تمام سوره‌های قرآن بر پایه معنی شناسی شناختی است. در این مقاله، بر پایه رویکرد شناختی به بررسی شبکه شعاعی واژه «قرا» پرداخته شد و میزان بسامد کاربرد معانی شعاعی و معنی سرنمون واژه مذکور در دو ترجمه فولادوند و الهی قمشه ای مورد بررسی قرار گرفت. برای به دست آوردن معانی سرنمون ابتدا معانی مختلف در سه فرهنگ ابجدى الفبایى عربى فارسى ترجمه کامل المنجد الابجدى، قاموس قرآن و ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن استخراج گردید. ‏سپس از میان مجموع معانی بیان شده معنی سرنمون با استفاده از معیارهای تایلر و ایوانز (2003) شامل تصدیق معنی، تفوق در شبکه معنایی، استفاده در ساخت‌های ترکیبی و پیش‌بینی دستوری مشخص گردیده و در مرحله بعد نحوه انشعاب معانی شعاعی از معانی سرنمون حاصل گردید. تجزیه و تحلیل ها نشان داد که ابزارهایی مانند بسط استعاری و طرحواره تصویری در بسط معنی سرنمون واژه «قرا»، نقش اصلی را ایفا می‌کنند و در این میان، بسط استعاری بیشترین نقش را در گسترش معنی سرنمون ایفا می کند. علاوه براین، مشخص گردید که در ترجمه‌های مذکور تنوع معادل یابی برای واژه «قرا» براساس معنی سرنمون و معانی شعاعی بسیار محدود است.

A Cognitive Approach to the Semantic Analysisof the Qur’anic Word Qara’a and the Frequencyof Using Its Semantic Equivalents in Fouladvandand Elahi Ghomshei’s Translations

Polysemy has had a special place among translators and interpreters from the far past. Analyzing semantic relations, including polysemy, is also important among linguists. Understanding the Qur’an requires understanding its various components. If the semantic relations of Qur’anic concepts are ignored, the understanding of the Qur’an will be incomplete because of being linear and partial. But understanding the semantic relations of the Qur’an based on radial networks and Qur’anic phenomena and concepts provides readers of the Qur’an with a holistic and processlike understanding. The present study aimed to study the radial network of the word Qara’a in all surahs taking a social cognitive approach. As a result, the usage of the radial meanings and the prototypical meaning of the aforementioned word were examined in two translations of the Qur’an by Fooladvand and Elahi Ghomshei. To this end, first, different meanings of Qara’a in three important dictionaries namely Farhang Abjadi Alefbaee Arabi Farsi, the Full Translation of Almonjad Alabjadi, Ghamouse Qur’an, and Tarjomeh Va Tahghighe Mofradat Alfaze Qur’an Ba Tafsire Loghavi Va Adabi Qur’an, were obtained. In the next step to determine the radial meanings and the prototypical meaning of the word under study, Tyler and Evans (2003)’s criteria including confirmation of meaning, predominance in meaning network, being used in combined constructions, and grammatical prediction were used. In the final stage, how radial meanings are derived from the prototypical meaning was explained. The analysis showed that devices such as metaphorical expansion and image schema play the main role in expanding the prototypical meaning of the word Qara’a. Meanwhile, metaphorical expansion plays the main role in expanding the prototypical meaning. Additionally, it was found that variation in finding equivalents for the word Qara’a based on the radial meanings and the prototypical meaning is very low and restricted.