تحلیل هرمنوتیکی حکایت عابد و پادشاه بر اساس مفاهیم قرآنی «حکایتی از باب دوم گلستان سعدی»

سعدی گاه با ذکر حکایات و تاویل آنها خود به سطح دیگری از معنا تصریح کرده است. حکایاتی نیز هست که می توان آنها را حاوی سطح دیگری دانست و با تاویل به معنای احتمالی آن دست یافت. حکایت عابد و پادشاه با نظر به گفتار، کنش ها و حوادث، یکی از این حکایت هاست. در این مقاله در تبیین مدعای مفروض به روش توصیفیتحلیلی از شیوه هرمنوتیک و مشخصاً «دور هرمنوتیکی» و بینامتنیت استفاده شده است؛ یعنی با استفاده از شبکه ای از نشانه های قرآنی و متن هایی که با «افق ذهنی» سعدی اشتراک دارند و بر مفاهیم مشترک از طریق تشبیه یا توصیف تصریح کرده اند و همچنین از طریق تاویل های خود سعدی در دیگر مواضع، سطح دیگر معنای متن مشخص شده است. سوالات اصلی این است که کنش های نامعمول شخصیت ها در این حکایت دال بر چه معنایی است؟ «فهم» معنای پنهان اثر چگونه از طریق آثار «هم افق» با این حکایت میسر می شود؟ هدف نشان دادن معنای دیگر از راه تاویل است. نتایج نشان می دهد که این حکایت در بطن خود حاکی از رابطه انسان و شیطان است که به ترفندهای مختلف در پی به بی راه کشاندن آدمیان است. حکایت مذکور گویی بسط داستانی آیه 64 سوره اسراء است؛ مشابه ترتیبی که در آیه آمده است.

A Hermeneutic Analysis of the Storyof ‘thePiousand the King’ (from the Second Chapterof Golestan) based on Qur’anic Concepts

In some anecdotes, Saadi himself has clarified the existence of a different level of meaning by telling stories and interpreting them. However, there are also anecdotes that can be considered to have another level of possible meaning, which can be found via interpretation. The story of the Pious and the King from the second chapter of Saadi’s Golestan has signs of such stories in terms of characters, speeches, actions and events. This descriptiveanalytical research concerned answering the questions of the meaning of the unusual actions of the characters and how the understanding of the hidden meaning becomes possible through the works having the same horizon of expectation. In this study, the hermeneutics and specifically the hermeneutic cycle as well as the theory of intertextuality were used. In other words, through the grid of Qur’anic signs and texts that overlap with Saadi’s mental horizon and has emphasized common concepts through simile or description, as well as Saadi’s own interpretations of other stories, another level of meaning of the text was specified. The findings show that at its deeper level, this story suggests the relationship between man and the devil, who seeks to mislead humans with various tricks. Saadi’s anecdote seems to be an extension of ayah 64 of Surah AlIsra as is the case with the order of the ayah.