بررسی و تحلیل قصۀ حضرت آدم(ع) در قرآن با رویکرد به نظریۀ رمزگان های پنج گانۀ رولان بارت و آراء مفسران شیعی

نشانه‌شناسی تاثیر برجسته‌ای در تحلیل ابعاد پرداخته ‌نشدۀ متون دارد. در این نظام، رمزگان‌ها دارای اهمیت ویژه‌ای هستند. در این زمینه، آراء رولان بارت از اعتبار بیشتری برخوردار است. او رمزگان‌ها را به پنج نوع کنشی، هرمنوتیکی، نمادین، معنابُنی و فرهنگی تقسیم می‌کند. به این واسطه، امکان ارائۀ تحلیلی متقن از لایه‌های ثانویه و زیرین متن فراهم می‌شود. در مقالۀ پیش‌رو، با استناد به منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی تحلیلی و با کاربست نظریۀ رمزگان بارت، قصۀ آدم(ع) در قرآن با نگاهی به آراء مفسران شیعی کاویده شده‌ است تا به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که اغراض ثانویه از بازگویی این روایت دینی چه بوده و روایت در بازتولید معانی مختلف چه تاثیری داشته است؟ نتایح تحقیق نشان می‌دهد که بازتاب رمزگان‌ فرهنگی در آیات مرتبط، حاکی از نمود گستردۀ ایدئولوژی و بینامتنیت دینی برای پیشبرد روایتها است. رمزگان هرمنوتیکی در کشف ابعاد مبهم روایت برای فرشتگان در ابتدا و مخاطبان در سطح ثانویه موثر بوده است. تقابل‌های دوگانی در رمزگان نمادین، بر رویارویی دائمی نیکی و بدی متمرکز است. بررسی رمزگان‌های معنابنی در آیات نشان می‌دهد که قصه‌پرداز با استفاده از واژه‌ها و عبارات دینی، نظام دلالتی مطلوبش را شرح داده و با هدف تقویت بینش مخاطبان، به معرفی شخصیت‌های روایت پرداخته است. همچنین، رمزگان کنشی در بازنمایی تحولات معرفتی آدم(ع) و حوا تاثیر مطلوب داشته است.

An Analysis of the Storyof ProphetAdam (UHBP)in the Qur’an with an Approach to Roland Barthes’s FiveCodes and the Views of Shiite Exegetes

Semiotics has a prominent effect in analyzing the unaddressed dimensions of texts. In this system, codes are of particular importance. In this regard, Roland Barthes’s views are more credible. He divides codes into five types: proairetic, hermeneutic, symbolic, semantic, and cultural. This categorization allows for a solid analysis of the underlying and secondary layers of the text. In the present article, using Barthes’s sign theory, the story of Prophet Adam in the Qur’an was examined and analyzed by looking at the views of Shiite exegetes to reveal the secondary intentions of retelling this religious narration and the direct effect of the narration in reproducing different meanings. The results show that the reflection of cultural codes in the relevant ayahs indicates the widespread expression of religious ideology and intertextuality to advance the narratives. Hermeneutic codes have been effective in discovering the ambiguous dimensions of narrative for angels (at the first level) and for the audiences (at the secondary level). Dualistic confrontations in symbolic codes have focused on the constant confrontation of good and evil. The analysis of the semantic codes in the ayahs shows that the narrator, using religious words and phrases, has described his preferred signification system and has introduced the characters of the narrative with the aim of strengthening the audience’s range of insights. Also, proairetic codes have been desirably effective in representing the quality of the epistemological developments of Adam (UHBP) and Eve.