بازسامانی دیدگاه‌ها و گونه‌های ساختارشکنی لفظی و ادبی در فواصل قرآن

قرآن از ویژگی‌ها و قابلیت‌های کلام عرب به بهترین شیوه استفاده کرده است. تناسب که هم‌شکلی و هم‌آهنگی در کلام است و آن را زیباتر، دلنشین‌تر و موثرتر می‌کند، در بالاترین حد خود در قرآن وجود دارد. از جمله موارد تناسب در فواصل یعنی حروف پایانی آیات است که باعث نظم‌بخشی و هم‌بستگی آیات یک سوره می‌شود. از اهمیت هم‌آهنگی و تناسب فواصل آیات آن است که هر کجا این هماهنگی با قواعد و هنجارهای لفظی و ادبی آنها در تضاد بوده، ساختارشکنی کرده و فراهنجاری‌هایی ارائه کرده که چشم و گوش هر قاری و شنونده‌ای را مجذوب خود ساخته است. اما جای این سوال وجود دارد که آیا این ساختارشکنی‌ها در گونه‌های محدود و مشخصی قابل ساماندهی است؟ علت این تغییرات چیست؟ آیا به جهت تناسب و رعایت فواصل است یا جنبه معنایی دارد؟ این مقاله گونه‌های تغییرات و ساختارشکنی‌های ادبی، بلاغی و واژگانی را در پنج‌ دسته «افزایش حرف»، «حذف حرف و کلمه»، «تقدیم و تاخیر»، «معادل‌گزینی» و «ترجیح بعضی صیغه‌ها و ترکیب‌ها» ساماندهی کرده است. همچنین به شیوه توصیفی تحلیلی انتقادی سعی شده است گزارشی از دیدگاه‌های اصلی موجود که یا جانب تناسب و رعایت فواصل یا معنا و محتوا را گرفته‌اند، بیان گردد. جنبه نوآورانه مقاله آن است که از طریق موردپژوهی انتقادی در تفسیر تسنیم و با روش تفسیر قرآن به قرآن، هدف از ساختارشکنی در پایان آیات را جنبه زیباشناسانه تناسب ثابت کرده است؛ گرچه نمی‌توان جانب معناشناختی آن را نیز کاملا نادیده گرفت و برای همه موارد قاعده‌ای کلی بیان کرد.

Reorganizing Views and Typesof Verbal and Literary Deconstructionin the Endings of the Ayahs of the Qur’an

Metaphor is one of the most common and widelyused cognitive processes that can represent the characteristics of the culture and ideology of a society or a school. According to the theory of conceptual metaphor, in metaphors and their linguistic expressions, cognition and culture are intertwined and become a single conceptual combination. What we call conceptual metaphor is as much cognitive as it is cultural in nature. Accordingly, we assume the formation of conceptual metaphors of the Holy Qur’an as related to the culture of the revelation era and in the present analyticalcomparative study, by comparing metaphorical expressions in the poems of the Age of Ignorance and ayahs of the Holy Qur’an, a new explanation of the discourse of the relation between the Qur’an and the culture of the revelation era has been obtained. The Holy Qur’an has used the culture of the revelation era and by changing the target domains of metaphors, it has changed the centrality of the world and its related life in the metaphors of the poems of the Age of Ignorance to the centrality of monotheism in its metaphorical expressions, and has thus established a new culture by drawing a worldview of revelation within metaphors. Another finding of this research was that this theory negates the revelation being influenced by the culture of the revelation era.