تحلیل متن سوره مریم براساس نظریه کنش گفتاری با تاکید بر الگوی جان سرل

کاربست نظریه‌های جدید زبان شناسی در تحلیل متون دینی، افق‌های جدیدی را در برابر پژوهشگران هر دو حوزه قرار می‌دهد. نظریه ‌‌‌کنش‌های گفتاری آستین و سرل از جمله این نظریه ‌ها می‌باشد. بررسی ارتباط میان ذهن گوینده و کنش و کاری که با زبان انجام می‌شود، هدف اصلی این نظریه زبان شناسی است که با تاثیر از مطالعات فلسفه تحلیلی مطرح شد. به کارگیری این نظریه در تحلیل متن قرآن، لایه‌های عمیقی از معانی آیات را آشکار می سازد و نشان می دهد که چگونه می توان از گزاره ها و اسلوب‌های شایع در قرآن با توجه به سیاق و بافت آیات، معانی متعددی برداشت کرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با تاکید بر الگوی جان سرل در این نظریه، به تحلیل کنش‌های گفتاری در سوره مریم می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که از میان کنش‌های پنجگانه سرل، کنش‌های اظهاری، ترغیبی و سپس عاطفی بیشترین بسامد را در این سوره دارند. کنش اظهاری غالبا به منظور باز خوانی سرگذشت اقوامی است که به دلیل غفلت و سرپیچی از پیشوایان دینی، دچار گمراهی و در نهایت هلاکت شده اند. کنش ترغیبی ضمن آگاه نمودن مخاطبان از سرنوشت پیشینیان، آنان را به پیمودن مسیر سعادت و رستگاری تشویق می کند و کنش عاطفی نیز برای بیان حالات و شرایط روحی و عاطفی شخصیت‌های مذکور در سوره مریم می‌باشد. غالب این کنش ها به صورت غیر مستقیم می باشند و توان تعبیری و عمق معانی آیات به گونه ای است که در بسیاری از موارد بیش از یک کنش گفتاری در این آیات وجود دارد.

Analyzing Surah MaryamBased on Speech Act TheoryEmphasizing John Searle’s Model

Applying new linguistic theories in the analysis of religious texts puts new horizons before researchers in both domains. One of these theories is Austin and Searle’s speech acts theory. The study of the relationship between the speaker’s mind and the actions performed with language is the main objective of this linguistic theory, which was raised under the influence of studies in analytic philosophy. Applying this theory to the analysis of Qur’anic texts reveals the deep layers of the meanings of the ayahs and shows how the various propositions and patterns in the Qur’an can be taken to mean differently given the register and the context of the ayahs. The present descriptiveanalytical study that relies on John Searle’s model in the aforementioned theory, analyzes the speech acts in Surah Maryam. The results show that among Searle’s five basic speech acts, declaratives, commissives, and expressives have the highest frequency in Surah Maryam. The declarative act is often used to recount the history of peoples misled and eventually due to negligence and defiance of religious leaders, perished. The commissive act, while informing the audience about the fate of the predecessors, encourages them to follow the path of happiness and salvation. The expressive act expresses the mental states and emotional conditions of the characters mentioned in Surah Maryam. Most of these acts are indirect and the interpretive power and depth of meanings of the ayahs are in a way that in many cases there exist more than a single speech act.