بررسی رویکرد لغت شناسان به کاربرد واژگان اضداد در قرآن کریم

یکی از موضوعات قابل بررسی در بحث اشتراک لفظی در زبان عربی، کلماتی هستند که بر دو معنای متضاد دلالت دارند. برخی محققان از قدما و متاخران از وجود این کلمات در زبان عربی دفاع کرده و برخی دیگر در صدد انکار یا محدود نمودن دایره آن ها برآمده اند. از آنجا که وجود چنین کلماتی در قرآن کریم به جهت اشتمال بر دو معنای متضاد می تواند موجب برداشت های متفاوتی از آیه گردد، توجه به نقش تفسیری آن ها و رویکرد مفسران ادیب و لغت شناس، از نظر قبول یا رد، دارا بودن معنای ضد، ضروری است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، رویکرد نظری لغت شناسان راجع به این کلمات را بررسی و ضمن معرفی کلمات مشهور در کتب اضداد، نقش تفسیری و معانی لغوی هر یک از آنها را مورد بررسی قرار داده است.    نتایج به دست آمده نشان می دهد که لغت شناسان تعداد قابل توجهی از این کلمات را با طرح دلایل ادبی و لغوی از دایره کلمات اضداد خارج می نمایند. بر اساس نظر محققان و نیز با توجه به بررسی لغوی و تفسیری این کلمات در آیات قرآن کریم، می توان گفت که پیدایش ضدیت در معانی کلمات اضداد، پدیده ای است که در اثر عوامل مختلفی به کلمه عارض شده و توجه به کاربرد کلمه در جمله و قراین و سیاق موجود در کلام، نقش مهمی در دریافت مقصود چنین کلماتی دارند.

Exploring the Approach of Philologists to Using Autoantonyms in the Holy Qur’an

One of the topics that can be investigated when it comes to homonyms in Arabic relates the words denoting two opposite meanings, which are known as autoantonyms. Some, both old and recent, scholars have supported the existence of such words in Arabic whereas some other scholars have denied the presence of such words or have considered them as limited. Since the presence of such words in the Holy Qur’an can lead to different interpretations of ayahs, it seems quite necessary to explore the interpretive roles of autoantonyms. The current study, employing a descriptiveanalytical approach, therefore, aims to investigate the theoretical approach of philologists regarding autoantonyms and while introducing wellknown autoantonyms in books of antonyms, it explores their interpretive roles and lexical meanings. The results revealed that philologists have excluded a large number of such words from the lexicon of autoantonyms for literal and lexical reasons. According to scholars and given the lexical and interpretive examination of such words in the Holy Qur’anic ayahs, it can be said that “the appearance of opposition in the meanings of autoantonyms” is a phenomenon formed because of different factors, and attention to the function of the words in any given sentence as well as the context and register present in the discourse play key roles in grasping the meanings of such words.