نقد و تحلیل معناشناسانه واژۀ «خلود» در قرآن کریم با تاکید بر دیدگاه معتزله و اشاعره

یکی از مسائل مورد اختلاف معتزله و اشاعره، مسئلۀ دائمی یا منقطع بودن عذاب فاسقان در جهنم است. هر یک از این دو گروه، استدلال‌های گوناگونی در اثبات دیدگاه خویش می‌آورند که دامنۀ آن به مباحث زبان‌شناسی قرآن کریم و واژه‌شناسی آن کشیده شده است. اشاعره معتقدند: واژۀ خلود در قرآن به‌معنی اقامت و مکث طولانی است، به گونه‌ای که در زمان آینده منقطع می‌گردد. در مقابل، معتزله بر آن هستند که این واژه بر اقامت دائمی و ابدی دلالت می‌کند، به گونه‌ای که هیچ‌گاه منقطع نمی‌گردد. روش این پژوهش، توصیفی _ تحلیلی است. در پژوهش حاضز اثبات شده که نظریۀ اشاعره در این مورد دچار کاستی و نقصان اساسی است و وضع حقیقی واژۀ خلود بر اقامت دائمی و ابدی دلالت می‌کند؛ زیرا استشهادات عرفی و شعری اشاعره، گونه‌ای از جملات کنایی هستند نه حقیقی، و استعمال خلود در آیات قرآنی نیز حاکی از معنای اقامت ابدی و دائمی است نه منقطع.

A Semantic Analysis of the Qur’anic Word kholoud Using Muʿtazila and Ashʿarism Theories

One of the disputed issues between Mu’tazila and Ash’arites is the problem of the permanence or impermanence of the punishment of the fasiq in Jahannam. Each of these two groups present multiple arguments in favor of their own view and such discussions have found their ways to the linguistics and the terminology of the Holy Qur’an. Whereas Ash’arites believe that the Qur’anic word kholoud means a long residence and stay that ends in the future, the Mu’tazilites believe that this term refers to permanent and eternal residence that does not come to an end. In the present descriptiveanalytical study, it was demonstrated that the Ash’arites’ relevant theory has deficiencies and the real state of the Qur’anic word kholoud implies permanent residence because Ash’arites’ customary and poetic evidence are types of figurative sentences and the Qur’anic application of kholoud also signifies permanent and eternal rather than temporary residence.