مطالعه تطبیقی اثر نومادیسم بر تکوین مرزهای سیاسی در شمال شرق و جنوب شرق ایران (با تاکید بر کوچ نشینان ترکمن، بلوچ و کُردهای شمال خراسان)

کوچ نشینان و ایلات در طول تاریخ نقش مهمّی در نگهبانی از مرزهای ایران ایفا کرده اند. بیشتر حکومت هایی که در ایران قدرت را در اختیار داشته اند از منشا ایلی برخوردار بوده اند و در این میان ارتباط آنها با حکومت مرکزی بسیار حائز اهمیّت است. به واسطه دوری از مرکز، این قبایل همواره تهدیدی برای حکومت به شمار می رفتند. به گونه ای که در اغلب دوره های تاریخی، نفوذ حکومت در میان آنها بسیار کم و آنها عملاً خودمختار بوده اند و فقط در مواقع جنگ با اعزام نیرو، ارتش ایران را یاری می کردند. در دوره های گذشته حضور این اقوام کوچ نشین در نواحی مرزی ایران سبب بروز مشکلات بسیاری برای دولت های ایران شده بود. کوچ های فصلی آنها و تابعیت هایی که به راحتی تغییر می دادند، سرحدهای کشور را بسیار غیرشفاف و بی ثبات می کرد. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی اثر نومادیسم بر تکوین مرزهای شمال شرقی و جنوب شرقی ایران است. استدلال مقاله حاضر این است که شیوه زندگی کوچ نشینی در نواحی ایران باعث تاخیر در فرایند تکوین مرزهای سیاسی در این بخش از کشور شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است.