تبیین وضعیت پیشران ‌های تاب‌آوری در اجتماعات شهری مرزی مطالعه موردی: آبادان و خرمشهر

زمینه و هدف: شهرهای مرزی به دلیل موقعیت خاص استراتژیکی و حاشیه‌ای، تفاوت‌های زیادی با دیگر نواحی هر کشور دارند. این شهرها در معرض انواع استرس و شوک‌های موجود و آتی وابسته به چالش‌های محیطی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و غیره قرار دارند. یکی از رویکردهای مهم در سطح جهانی برای پاسخ به این چالش‌ها، رویکرد افزایش تاب‌آوری جوامع است که راهبردی همه‌جانبه برای مدیریت چالش‌های محیطی و چالش‌های اجتماعی - اقتصادی محسوب می‌شود. بر اساس این رویکرد، در مطالعات تاب‌آوری شهری، اجتماعات شهری مرزی با توجه به قابلیتها و ظرفیتهای خود در جهت بازسازی ساختارهای اجتماعی - اقتصادی و نهادی، باید توانایی پاسخ‌گویی در برابر تکانه‌های موقت یا دائمی حاصل از هر نوع تهدیدی را داشته باشند.روش: پژوهش حاضر با هدف شناخت و تبیین پیشران‌های موثر بر تاب‌آوری در شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر صورت گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش کاربردی - نظری و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و پیمایشی می‌باشد. گردآوری داده‌ها و اطلاعات، به‌وسیله مطالعه منابع کتابخانه‌ای - اسنادی و برداشت‌های میدانی (مصاحبه و پرسش‌نامه) صورت گرفت.یافته‌ها: تحلیل یافته‌ها با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل و نرم‌افزار میک‌مک انجام و تعداد (18) عامل، به‌عنوان پیشران‌های کلیدی موثر بر تاب‌آوری شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر، استخراج گردید، با روشن شدن زوایا و تبیین جنبه‌های گوناگون هر یک از این پیشران‌ها و شناسایی خلاهای موجود، زمینه‌های دست‌یابی به اصول تاب‌آوری در شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر فراهم می‌گردد.نتایج: گام برداشتن در مسیر اهداف و اصول تاب‌آوری شهری و دستیابی به وضعیت پایدار شهری در شهرهای مرزی آبادان و خرمشهر، مستلزم توجه به ظرفیت‌سازی، بازتوانی و توانمندسازی شهری در چارچوب پیشران ‌های شناسایی ‌شده می‌باشد.

explaining the drivers of resilience in border urban communities: the case study of abadan and khorramshahr

background and aim: due to their unique strategic andmarginal locations, border cities exhibit significant differences compared to other regions within a country. these cities are exposed to various current and future stresses and shocks relatedto environmental, economic, social, security, and otherchallenges. a crucial global strategy to address these challengesis enhancing community resilience. this comprehensiveapproach is a management tool for environmental andsocioeconomic challenges. based on this strategy, resiliencestudies need to focus on a border city's ability to respond totemporary or permanent shocks and its capacity to rebuild social,economic, and institutional structures.methodology: this research aims to identify and explain thedriving factors affecting resilience in the border cities of abadanand khorramshahr. the prevailing approach in this research isapplied-theoretical, and in terms of its nature and method, it isdescriptive-analytical and survey-based. data and informationwere collected through a study of library and documentarysources, as well as field studies (interviews and questionnaires).results: using the interactive effects analysis method and themicmac software, 18 key factors were identified as significantdrivers of resilience in the border cities of abadan andkhorramshahr. by clarifying the various aspects of each of thesefactors and identifying existing gaps, the groundwork is laid forachieving resilience principles in these border cities.conclusion: achieving urban resilience goals and principles andattaining sustainable urban development in the border cities of abadan and khorramshahr requires a focus on urban capacity building, rehabilitation, and empowerment within the framework of the identified drivers.